لیلا زنده دل باهر - دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه معماری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
حسن ستاری ساربانقلی - دانشیار گروه معماری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

مساجد از یک سو محل برگزاری مراسم عبادی بوده اند و از سوی دیگر مکانی که زندگی اجتماعی ساکنان محلات را ساماندهی می کرده و مساجد همواره محل برقراری ارتباطات اجتماعی در سطح محلات و شهرها بودند. بسیاری از کنش های اجتماعی و اقتصادی مردم نظیر آموزش و حل وفصل دعاوی، رفع مشکلات اجتماعی و حل مسایل اقتصادی در درون مساجد صورت می گرفت. حتی مساجد در زمینه امور سیاسی همواره به عنوان اهرم های کنترل و نظارت بر حاکمان سیاسی جامعه عمل می کرده اند. به این ترتیب می توان گفت مسجد در جامعه ایرانی در ابعاد مختلف اجتماعی، سیاسی و کالبدی تاثیرگذار بوده است. جای گیری مسجد در گره گاه شهر تاثیر متقابل در آرایش سیمای شهر دارد. از یک سو موقعیت آن در مجموعه مسیرهای آمد و شد، نقطه ی مناسب برای قرارگیری مسجد است و از سوی دیگر، حضور مسجد در محلی که سبب افزایش قوت بصری گردد در این مقاله به بررسی مساجد در شهر و با بومی سازی که مورد استقبال عموم قرار گرفته است. هدف از این مقاله تبیین جایگاه فضاهای شهری به ویژه مسجد و عملکرد آن و استفاده از مصالح بومی سازی با تاکید بر جامعه ایرانی است. در این تحقیق با استفاده از روش تحلیل و توصیفی و به صورت کتابخانه ای از منابع موجود پس از تعاریف مسجد، منظر شهری، و بومی سازی در معماری اسلامی مورد بررسی قرار می دهیم و نمونه موردی مسجد کبود تبریز یک نمونه موفق در بهره گیری از اصول معماری و بومی سازی در این منطقه است.

مسجد، منظر شهری؛ بومی سازی؛ مسجد کبود