محمد قربانی - دانشیار گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد
رضا قربانی - دانشیار گروه زراعت دانشگاه فردوسی مشهد
محمدرضا کهنسال - استادیار گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد
امین نعمتی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه فردوسی مشهد.

در این مقاله تلاش شده است تا با استفاده از روش تحلیل چند پاسخه (MCA) و بهره گیری از الگوی لاجیت، عوامل اقتصادی، اجتماعی، فنی و رفتاری موثر بر به کارگیری روشهای مختلف مدیریت علفهای هرز در مزارع گندم 180 نفر از کشاورزان استان خراسان رضوی در سال 1387 بررسی شود. نتایج نشان داد که متغیر درآمد سالانه ی کشاورز دارای تاثیر مثبت و معنادار در احتمال به کارگیری روش های کنترل شیمیایی، مکانیکی و تناوب زراعی برای مدیریت علفهای هرز دارد. افزون بر این متغیرهای میزان تجربه ی کشاورز در کشت گندم، مالکیت مزرعه، میزان سطح زیر کشت گندم و درصد خسارت علفهای هرز به محصول گندم تاثیر مثبت و معنادار و ویژگی چندساله بودن علفهای هرز نیز تاثیر منفی و معناداری بر به کارگیری روش کنترل شیمیایی علف های هرز دارد. متغیرهای تعداد افراد خانوار، مبارزه در مرحله ی رشد رویشی علفهای هرز، درصد خسارت علف های هرز و شاخص آگاهی از مقاومت به سموم شیمیایی تاثیر مثبت و معنادار و متغیرهای سن کشاورز و تعداد قطعه های مزارع گندم نیز تاثیر معنادار و منفی بر به کارگیری روش مکانیکی برای مدیریت علفهای هرز دارد. هم چنین تجربه ی کشت گندم، مالکیت مزرعه و میزان سطح زیر کشت گندم تاثیر مثبت و معناداری بر به کارگیری تناوب زراعی برای کنترل علف های هرز دارد. با توجه به یافته ها، تلاش سیاستگزاران بخش کشاورزی برای یاری بیشتر به کشاورزان در جهت به کارگیری روش های مدیریت علف های هرز در قالب دانش بومی به ویژه مدیریت تلفیقی علفهای هرز و افزایش آگاهی کشاورزان در پیوند با روش های مدیریتی علفهای هرز پیشنهاد شده است.

الگوی لاجیت، تحلیل چند پاسخه، دانش بومی، گندم، کنترل علفهای هرز