سیدصفدر حسینی - استاداقتصادکشاورزی دانشکده اقتصاد وتوسعه کشاورزی دانشگاه تهران
نورمحمد آبیار - دانشجوی دکتری دانشکده اقتصاد وتوسعه کشاورزی دانشگاه تهران
حبیب الله سلامی - استاددانشکده اقتصاد وتوسعه کشاورزی دانشگاه تهران
غلامرضا پیکانی - استاددانشکده اقتصاد وتوسعه کشاورزی دانشگاه تهران

در دهه های اخیر سرمایه گذاری در تحقیقات کشاورزی کشورهای رو به توسعه کاهش یافته و نظامهای تحقیقات کشاورزی در این کشورها از جمله ایران با چالش تامین مالی نیازهای پژوهشی بخش کشاورزی رو به رو شدهاند. در چنین شرایطی تامین مالی این نوع تحقیقات نیازمند ارایه شواهد مستند از منافع آن به سیاست گذاران و برنامه ریزان اقتصادی است. بدون مستندسازی شفاف و متقاعدکننده سودمندی(منافع)، تحقیقات کشاورزی حمایت مالی پایدار را به دست نخواهد آورد. لذا این تحقیق برای برآورد سودمندی تحقیقات بهنژادی در شرایط خطر(ریسک) در سه پهنه کشاورزی-اقلیمی مرکزی خشک، دشت ساحلی خزری و شمال غربی ایران انجام شده است که نتایج آن ضمن ایجاد آگاهی، میتواند مجموعه سیاستگذاری و برنامه ریزی اقتصادی کشور را برای حمایت شایسته از تحقیقات کشاورزی متقاعد و مجاب کند. برای انجام این تحقیق از الگوی مازاد اقتصادی پیش از اجرا استفاده شده است که خروجیهای سودمند و موثر برای نتیجه گیری منافع تحقیقات تولید میکند. بر پایه یافته ها، تحقیقات بهنژادی هر سه پهنه، به رغم نبود حتمیت و خطرپذیری فعالیت های کشاورزی نرخ بازده 17 تا 70 درصد دارند. لذا کاربست فناوری ( بذر و نهال اصلاح شده) منتج از آنها میتواند در افزایش تولید و عرضه محصولات راهبردی کشاورزی نقش اساسی ایفا کند. این شواهد بر ضرورت حمایت و تامین مالی تحقیقات کشاورزی به ویژه تحقیقات بهنژادی تاکید دارد. افزون بر این، بر پایه یافته های تحقیق، رتبه یا اولویت تحقیقات بهنژادی هر یک از پهنه ها در تخصیص بودجه یا هزینه تحقیق تعیین شد.

تحقیقات بهنژادی ، ارزیابی پیش از اجرا ، پهنه های اقلیمی- کشاورزی ، شاخص کارایی