یحیی فوزی - دانشیار دانشگاه بین المللی امام خمینی
سکینه فرج زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد روابط بین الملل دانشگاه بین المللی امام خمینی
زهرا ناظری - دانشجوی کارشناسی ارشد روابط بین الملل دانشگاه بین المللی امام خمینی

در بررسی سیاست خارجی کشورها، متغیرهای بسیاری نقش دارند. سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران نیز، پس از انقلاب اسلامی تاکنون، دارای تغییر و تحولات بسیاری بوده است که این تغییر و تحولات، تحت تاثیر عوامل متعددی قرار داشته اند. اگرچه تقسیم بندی های بسیاری در این خصوص صورت گرفته است اما میتوان این عامل را به دو دسته عوامل ثابت و متغیر تقسیم کرد. از جمله عوامل ثابت تاثیرگذار در سیاست خارجی ایران می توان به موقعیت ژئوپلتیکی آن، ارزشها و اعتقادات و پیشینه ی تاریخی و فرهنگی اشاره کرد که همواره نقش موثری در تعیین روابط ایران با دیگر کشورها و سیاست خارجی ایفا کرده است. علاوه بر عوامل ثابت، یکسری عوامل متغیر نیز بر سیاست خارجی ایران تاثیرگذار بوده که منجر به جهت گیری های متفاوت سیاست خارجی ایران در دوره های مختلف شده است چنانچه عوامل متغیری مانند ساختاری نظام بین الملل، اوضاع سیاسی و اقتصادی داخلی، نقش مسئولان سیاسی کشور و ... را می توان از جمله عوامل شکل دهنده ی رویکردهای متفاوت در سیاستهای خارجی دانست. این مقاله درصدد است تا عوامل ثابت و متغیر تاثیرگذار بر سیاست خارجی جمهوری اسلامی را در دو دوره ی جنگ تحمیلی و سازندگی بصورت مقایسه ای مورد مطالعه قرا رداده و میزان تاثیر هرکدام از این عوامل را در سیاست خارجی دو دوره بررسی نماییم.

دوران جنگ تحمیلی، دوران سازندگی، سیاست خارجی، عوامل ثابت و متغیر