عبدالمحمد کاشیان - عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه سمنان

مساله فقر، یکی از مهمترین موضوعاتتی است که در جامعه شناسی و توسعه اقتصادی بدان پرداخته می شود. هرچند تعریف جامع و دقیقی از فقر که مورد توافق همه باشد وجود ندارد، ولی مفهوم آن سهل و ممتنع است. تدقیق و بررسی در روایات اهل بیت علیهم السلام معیارهایی را معرفی می کند که بر اساس آن می توان ماهیت فقر ، ابعاد آن و روش تعیین شخص فقیر را بدرستی تبیین کرد. بررسی های این تحقیق نشان می دهد که این معیارها عبارتند از : تامین نیازهای اولیه، معیار متوسط جامعه، تعیین سطح متوسط و نیاز جامعه بر مبنای عرف، توجه به شان افراد. روش تعیین خط فقر از منظر اقتصاد اسلامی می تواند ره آورد قابل توجهی هم برای توسعه اقتصادی و هم برای جامعه شناسی اقتصادی داشته باشد. چرا که در آن مولفه هایی مطرح گردیده است که شخص فقیر را از ابعاد جدیدی بازتعریف می کند و جامعه شناسان و اقتصاددانان توسعه می توانند از این منظر به فقر توجه کنند و بر مبنای آن تصمیم گیری نمایند. در این مقاله مدلی را طراحی کرده ایم که می توان بر اساس نیازهای اساسی افراد، خط فقر در جامعه را با رویکردی اسلامی تعیین کرد. این مقاله ضمن تشریح رویکردهای رایج به تعیین خط فقر، وجوه افتراق و اشتراک مدل مذکور و مدل های رایج را مورد بررسی قرار می دهد..

فقر، خط فقر، نیاز، اقتصاد اسلامی، جامعه شناسی، توسعه