عباس علی احمدی - استادیارگروه باستان شناسی دانشگاه شهرکرد
امین احمدی سیاهپوش - دانشجوی باستان شناسی گرایش اسلامی دانشگاه شهرکرد

شوشتر با دارا بودن تعداد زیادی از بناهای آرامگاهی اسلامی به گنجینه ای از معماری اسلامی بدل گشته است، در این میان، بنای امامزاده عبدالله که به عنوان بنایی ایلخانی معرفی شده است به دلیل ویژگی معماری و تنوع کتیبه ها جایگاه ویژه دارد. در این تحقیق روند شکل گیری بنا با تحلیل اطلاعات بدست آمده از منابع تاریخی درباره اثر، مطالعه اجزای معماری و کتیبه ها با این فرضیه که معمولا بناهای مذهبی به دفعات مرمت، بازسازی و گسترش می یابند و برخی از این بناها از کالبد اولیه خود خارج می شوند مورد بازنگری قرار گرفت و مشخص گردید مجموعه موجود حاصل الحاق و یا حذف قسمتهایی از بنا در زمان های مختلف است. گنبدخانه ای که کالبد اولیه بنا است علاوه بر کتیبه ساخت، برخی از ویژگی های معماری آن از جمله گنبد اور چین بنا قابل مقایسه با نمونه های اولیه گنبدهای اور چین در بناهای آرامگاهی عراق است جایی که سازندگان بنا ریشه در آنجا دارند علاوه بر آن تزیینات و کتیبه های سردرب گنبدخانه نیز که در میان بناهای آرامگاهی خوزستان منحصر به فرد است، قابل مقایسه با تزیینات بناهای سلجوقی و ایلخانی است، در دوره ایلخانی بنا بر حسب نیاز گسترش و شکل مجموعه گرفت و گنبدخانه فرعی بنا(کفش کن) با ویژگی معماری ایلخانی به بنا الحاق گردید، در دوره صفویه بنا بازسازی و با اضافه شدن فضاهای جانبی، گنبدخانه فرعی بنا احتمالا با همان اسلوب پیشین بازسازی شد و برخی از تزیینات بنا چون کتیبه سردرب ورودی بنا نوشته شد، در دوره افشاریه به جای ایران دوره صفویه، سردرب کنونی بنا، صفه ها و مناره های بنا ساخته شد در دوره قاجاریه کتیبه ها و تزیینات گچی سردرب ورودی و تزیینات نقاشی گنبدخانه اصلی بنا ایجاد گردید و با دخل و تصرفات دوره معاصر در محوطه اثر، مجموعه شکل کنونی خود را یافته است.

بررسی، معماری، امامزاده عبدالله، شوشتر