همراقولاوا زیب النسا - استاد دانشگاه تکنولوژی دوشنبه - تاجیکستان

رابطه های ادبی و فرهنگی مردم ماوراءالنهر و خراسان و هند و پاکستان تاریخ دور و درازی دارد پرمین وابسته به حیات اجتماعی، سیاسی و اقتصادی و فرهنگی دوره به دوره تشکل و تکامل یافته است. باید گفت که یکی از عامل های مستحکم شوی مناسبت های همه جانبه این مردم زبان و ادبیات فارسی تاکتیکی بود که توجه فیلسوفان، شاعران و گاها تاریخ نگاران را نیز به خود جلب نموده است . یکی از سیماهای برجسته فرهنگ و ادبیات هند و پاکستان شاعر، فیلسوف، منادی و مجاهد راه آزادی علامه محمد اقبال (1٬938 - 1٬877) که در رشد و نمو ادبیات فارسی زبان هند و پاکستان سهم بزرگی دارد، قسم زیاد اثرهای منظوم خود را با زبان فارسی ایجاد نموده است. او در اثرهایش به مسیله های اجتماعی و سیاسی دقت مخصوص داده به لحظه های مهم مبارزه ضد ظالم ملی دخل کرده است . محمد اقبال محض به واسطه اشعار دارای مرز موج های بلند اجتماعی و سیاسی و فلسفی خود در میان مردم به شرق و دیگر مملکت های جهان محبوبیت خاص پیدا نموده است. در برابر این اقبال در آثار دارسی سنت و عن عنه های نظم هزارساله پارسی راه ایجاد این نمایندگان ادبیات فارسی زبان کشور هند را با موفقیت ادامه داد. در نظر است که در این مجال در خصوص شناخت اقبال در تاجیکستان گفت وگو کنیم.

علامه اقبال، تاجیکستان، زبان فارسی، هند و پاکستان