جواد رحمانی ارچنگانی - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه زراعت، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
بهنام کامکار - دانشیار گروه زراعت، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
محمد انتصاری - دانشجوی دکتری علوم و تکنولوژی بذر، گروه زراعت، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

از مولفه‮های اساسی افزایش عملکرد محصولات، مصرف بیشتر انواع نهاده‮ها، به ویژه کودهای شیمیایی است که کاربرد آن‮ها‮ مشکلاتی را برای انسان، خاک و محیط زیست فراهم می‮نماید. به منظور بررسی اثرات تلقیح باکتری (سودوموناس فلورسنت، باسیلوس سوبتیلیس و شاهد) و بیوچار (سیب زمینی، خمیرکاغذ و شاهد) بر شاخص سطح برگ و ماده خشک گیاه سویا، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار به صورت کشت مزرعه‮ای انجام شد. نتایج نشان دادند که بیشترین افزایش شاخص سطح برگ مربوط به برهمکنش بیوچار سیب‮زمینی با باکتری سودوموناس فلورسنت در مراحل هشت ‮برگی، شروع غلاف ‮دهی و پرشدن دانه به ترتیب به میزان 11/4، 37/7 و 67/6 بود که شاخص سطح برگ را به طور معنی‮داری نسبت به شاهد (عدم تلقیح و کاربرد باکتری و بیوچار) افزایش داد (05/0> P) اما تفاوت معنی‮داری با تیمار برهمکنش بیوچار خمیرکاغذ با باکتری باسیلوس سوبتیلیس نشان نداد (05/0> P). همچنین، بالاترین مقدار وزن خشک در مراحل چهار برگی و شروع گلدهی به ترتیب 37/73 و 685/90 گرم در متر مربع مربوط به برهمکنش باکتری باسیلوس سوبتیلیس با بیوچار خمیرکاغذ و در مرحل هشت‮ برگی و غلاف ‮دهی به ترتیب 1/345 و 91/1040 مربوط به برهمکنش بیوچار سیب‮زمینی با باکتری سودوموناس فلورسنت بود که وزن خشک را به طور معنی‮داری نسبت به شاهد افزایش داد (05/0> P). کمترین مقدار تجمع ماده خشک (6/1151) مربوط به شاهد و بالاترین میزان تجمع ماده خشک (48661/4) مربوط به برهمکنش بیوچار سیب‮زمینی با باکتری سودوموناس فلورسنت بود که افزایش 44 درصدی نسبت به شاهد داشت.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬

باکتری، بیوچار، شاخص سطح برگ، وزن خشک، سویا‬‬