هوشنگ محمدی افشار - عضو هیات علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان
سودابه علی توکلی - دانشجوی دکتری دانشگاه آزاد کرمان

منظومه لیلی و مجنون ، از جمله داستان های کهن در ادبیات ایران و عرب است که حکیم نظامی گنجوی ، در سده ششم آن را در بحر هزج مسدس اخرب مقبوض، به نام جلال الدین ابوالمظفر اخستان بن منوچهر، در بیش از چهار هزار بیت، به نظم در آورد. موضوع داستان؛ عشق و دلباختگی قیس بن ملوح از قبیله بنی عامر به لیلی است. اصل و ریشه داستان، عربی است. ظاهرا اصلی ترین و کهن ترین منبع حکیم، داستان مجنون لیلی ، از ابوبکر والبی بغدادی است و شاعر در پرداختن این منظومه، به منابع کتبی و شفاهی دیگر به جز کتاب مزبور در حد امکان دسترسی و توجه داشته است. وی از تلفیق تمامی روایات مکتوب و شفاهی، و به یاری تخیل خود منظومه بدیع لیلی و مجنون را سروده است. در طول قرن ها از منظومه لیلی و مجنون تقلیدهای بسیاری شد، که هیچکدام از این استقبال ها و نظیره ها نتوانسته است به پایه لیلی و مجنون نظامی برسد. علاوه بر نظیره گویی، پژوهش های متعددی در مورد لیلی و مجنون از جنبه های گوناگون انجام شده و به عنوان کتاب، پایان نامه، تصحیح نسخ خطی مقاله منتشر گردیده است. پژوهش حاضر، به عنوان کتاب شناسی لیلی و مجنون به شیوه کتابخانه ای، تنظیم شده است. و بر اساس آن می توان دریافت که پژوهش های انجام شده در این باره از نظر ساختاری و تاریخی و محتوایی به چند دسته تقسیم می شوند میزان پراکندگی آنها چگونه است .

حکیم نظامی، لیلی و مجنون، کتاب شناسی