محمد مهرابی - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد لارستان،
علی بامداد - دکتری مرمت و احیاء ابنیه تاریخی، مدرس دانشگاه آزاد اسلامی، دانشگاه هنر اصفهان،

آنچه تاکنون پیرامون مباحث معماری مطرح گردیده است بیشتر به جنبه ی کالبدی آن اشاره داشته است و کمتر به خصوصیات تاثیرگذار بر روح انسان از بعد صوت در مساجد به عنوان اصلی ترین رکن شهرهای اسلامی پرداخته شده است. بررسی و تحلیل شیوه های بهره گیری از صوت در مساجد تاریخی ایران و شیوه های مدیریت بر صوت، شیوه های بهره گیری از انواع صوت در نقاط و فضاهای مختلف مساجد، امری است که کمتر بدان پرداخته و تحلیل گشته است. علم صوت بدلیل علمی بین رشته ای بودن، نیازمند بررسیهای تحلیلی بوده که در مقاله ی پیش رو سعی گشته تا با ابعاد مختلف استفاده از صوت و انواع آن در فضای مسجد آشنا گشته و تاملی در ابعاد و روش های استفاده از آن صورت پذیرد تا با استفاده از شیوه ها و ابزارهای معماران گذشته بتوان شناختی نسبت به آفرینش فضای روح بخش مساجد حاصل گردد. مباحث مرتبط با صوت از آن نظر در مساجد مهم جلوه مینماید که یکی از ابزارهای مهم ادراک انسان قوه ی سامعه )شنوایی( بوده و بهرهگیری صحیح از آن میتواند انسان را در ادراک فضای عرفانی مسجد یاری نماید و انسان را در بهره گیری از تمام قابلیتهای خویش جهت ارتباط با عالم دیگر یاری رساند.

ادراک، مسجد، فضا، حس مکان، حواس انسان