هادی بیاتی - دکتری تاریخ ایران دانشگاه خوارزمی تهران و مدرس دانشگاه امام علی(ع)
حسین میلادی - دانش آموخته کارشناسی ارشد تاریخ ایران دانشگاه آزاد شبستر

بررسی شرایط اقلیمی هر منطقه و تاثیر آن در معماری شهرهای آن از جمله مباحث مهم تاریخی می-باشد. به طوری که شهر اصفهان به دلیل قرار گرفتن در مناطق گرم و خشک دارای معماری خاصی میباشد. این شهر در دوره صفوی به دلیل جابجایی پایتخت از قزوین به اصفهان مورد توجه حکومت وقت قرار گرفت و آثار تاریخی و معماری مهمی در آن متاثر از شرایط اقلیمی ساخته شد. بر این اساس، این پژوهش با شیوه توصیفی- تحلیلی به دنبال بررسی تاثیر اقلیم بر معماری دوره صفوی با تکیه بر شهر اصفهان میباشد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که در بررسی وضعیت شهرهای مناطق خشک از جمله شهر اصفهان باید گفت این شهرها تحت هر شرایطی که ایجاد شده باشند، بافت آنها که شامل شبکه معابر و ساخت و سازهای عمومی و خصوصیاست، شدیدا متاثر از شرایط اقلیمی می باشدمعماری. شهر اصفهان در دوره صفوی کاملا منطبق بر اقلیم و شرایط محیط آنها بوده و معمولا جهت حفاظت بافتهای خانه ها، بازار، مساجد، کلیه فضاها، بسیار متراکم و به هم فشرده بوده و از ورود بادهای نامطلوب و تابش مستقیم خورشیدی جلوگیری مینمودند. همچنین بافت معابر در شهر اصفهان نیز هم چون سایر عناصر کالبدی به منطقیترین شکل متاثر از عوامل محیطی به ویژه اقلیم بودهاند.

اقلیم، معماری، اصفهان، صفوی، گرم و خشک