مهدی راغب - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد همدان، گروه عمران، همدان، ایران

جهت ارزیابی آسیب پذیری سازه پل مورد مطالعه و اجزاء آن، ابتدا بایستی خدمات جنبی مطالعات، شامل انجام بررسی های میدانی، سونداژهای شناسایی، ردیابی آرماتور، نمونه گیری از مصالح، آزمایش های مکانیک خاک و ژیو رادار صورت پذیرد. پس از اتمام مراحل شناسایی های میدانی، آزمایش های شناسایی و برخی آزمون های مقاومت مصالح، بایستی نقشه های سازه ای از وضعیت موجود پل، تهیه شده و ارزیابی های تحلیلی سازه براساس اطلاعات جمع آوری شده، آغاز گردد. روش ارزیابی آسیب پذیری سازه پل براساس الگوهای معرفی شده در نشریه FHWA انتخاب شده است. با توجه به بتنی بودن زیرسازه پل مورد بررسی، از روش ظرفیت به تقاضا برای این ارزیابی استفاده شده است. در این مقاله، نحوه مدل سازی پل مورد مطالعه، روش ارزیابی، همچنین نوع تحلیل های انجام گرفته و نتایج آنها مورد بحث و بررسی قرار می گیرد. در این مقاله سعی بر آن است تا با استفاده از جدیدترین روش های ارزیابی آسیب پذیری لرزه ای در دستورالعمل بهسازی لرزه ای ساختمان های موجود ( نشریه شماره 360 ) و دستورالعمل بهسازی لرزه ای پل های موجود ( دستورالعمل ایالات متحده 1995، FHWA ) نسبت به ارزیابی تفصیلی نشیمن گاه های پل مورد مطالعه اقدام گردد. تحلیل های انجام شده روی پل مورد مطالعه نشان می دهد که تحت نیروی زلزله ارتجاعی، دهانه های میانی به علت سختی ناچیز نیوپرن ها جابجایی زیادی دارد. با توجه به وضعیت موجود پل و تحلیل های انجام شده و به دست آوردن نسبت C/D ملاحظه می گردد که پهنای نشیمن در کوله و پایه های میانی به لحاظ نسبت C/D کافی است. همچنین ملاحظه خواهد شد که تنها عامل مقابله کننده در جابجایی طولی عرشه، مقاومت برشی الاستومرها است. مشاهده می شود هم در مورد نشیمن گاه کوله و هم پایه های میانی، به علت عدم حضور میل مهار، نشیمن گاه ها دارای ضعف برشی هستند و به هنگام رویداد زلزله مقاومت برشی کافی را ندارند و احتمال جداشدن عرشه از آن در اثر جابجایی های طولی و عرضی وجود دارد. بنابراین برخورد عرشه به کوله به هنگام رویداد زلزله دور از انتظار نخواهد بود. لذا لازم است تا در طرح بهسازی، نشیمن گاه های مناسب همراه با میل مهار، جایگزین نشیمن گاه های موجود شوند.

ارزیابی تفصیلی نیاز پل به بهسازی، نسبت ظرفیت به تقاضای اجزای منفرد پل ( نشیمنگاه ها و مقید کننده ها )، نشیمن گاه های الاستومری، سختی محوری و برشی نیوپرن ها، حداقل پهنای نشیمن عرشه، نسبت ظرفیت به تقاضای پهنای نشیمن ( کوله و پایه های میانی )، میل مهار در نشیمن گاه ها