شیما اکبری - دانشجوی دکتری علوم ارتباطات دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل
هادی خانیکی - دانشیار گروه علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی

هویت ملی، مجموعه ای از گرایش ها و نگرش های مثبت نسبت به عوامل، عناصر و الگوهای هویت بخش و یکپارچه کننده در سطح هر کشور به عنوان یک واحد سیاسی است که در عرصه جهانی شدن بیش از همه فرهنگ ملت ها به چالش می طلبد. شبکه های جهانی از یک سو فرهنگ توده را نشر می دهند و از سوی دیگ منبع تغدیه نخبگان جامعه با هدف نوآوری و ابداع هستند و با از بین بردن بعد زمانی و مکانی نیازهای هویتی را به خوبی تامین می کنند اما جهان شدن فرهنگی تبعاتی چون مصرف گرایی، ترویج فرهنگ و سبک غربی را نیز به همراه دارد. این تحقیق درصدد شناسایی تاثیر جهانی شدن فرهنگ بر هویت ملی ساکنان بالای 15 سال منطقه 18 تهران و چارچوب تحقیق مبتنی بر نظریه گیدنز و استوارت هال است. روش تحقیق پیمایشی و ابزار پژوهش پرسشنامه می باشد که بر روی 384 نفر از بین ساکنان بالای 15 سال منطقه 18 تهران از طریق نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدهاند، صورت گرفته است. اطلاعات بدست آمده با استفاده از آمار استنباطی و آزمون های (پیرسون، رگرسیون) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته های پژوهش، نشان می دهد که بین هویت ملی و متغیرهای جهانی شدن فرهنگ، مصرف گرایی، استفاده از فناوری ارتباطات و اطلاعات، گرایش به هویت جهانی آگاهی از جهانی شدن رابطه معناداری وجود دارد و آگاهی از جهانی شدن تنها بر هویت دینی تاثیر مثبتی داشته و منجر به آشنایی با ارزش ها و فرهنگ های دینی نیز می گردد و بیشترین تاثیر جهانی شدن فرهنگ بر هویت ملی مربوط به میزان استفاده از فناوری ارتباطات و اطلاعات است. از این رو توصیه می شود که مدیران فرهنگی و مسیولان ذی ربط با استفاده و بهره مندی از متد و تکنولوژی های جدید و فضای مجازی بر حفظ و غنای هویت ملی و جهانی شدن هویت ایرانی، سبک زندگی اسلامی ایرانی و تاریخ و آداب و سنن ایرانی به احیا و شناسایی آن به قشر جوان و ملل دیگر بپردازند.

هویت ملی، جهانی شدن فرهنگ، فناوری ارتباطات و اطلاعات، گرایش به هویت جهانی، مصرف گرایی، آگاهی از جهانی شدن