کیانوش حمیدیان - مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی استان لرستان
ذبیح اله محمدعلی پور - مروج سازمان جهاد کشاورزی استان لرستان
بهروز میردریکوند - مروج سازمان جهاد کشاورزی استان لرستان
حمید بیرانوند - مروج سازمان جهاد کشاورزی استان لرستان

زیولیت ساختمانی است از پلیمرهای معدنی که دارای خاصیت تبادل کاتیونی (CEC) و یکی از مهمترین جاذبهای رطوبت سطحی در کشاورزی است. طی سالهای اخیر، خشکسالی و بحران آب در کشور در بخش کشاورزی منجر به کاهش چشمگیر تولیدات محصولات زراعی در این بخش شده است. در این راستا با هدف ارزیابی اثر سطوح مختلف زیولیت بر عملکرد و برخی خصوصیات مورفولوژیکی ژنوتیپهای مختلف گندم دیم در شرایط اقلیمی استان لرستان، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه ای واقع در روستای ملاقربانی از توابع بخش بیرانوند (شهرستان خرم آباد) در سال زراعی 1395 - 96 اجرا شد. عوامل مورد بررسی شامل کاربرد زیولیت در چهار سطح (شاهد، کاربرد 4، 8 و 12 تن در هکتار) و ژنوتیپ های گندم دیم شامل (تکاب، ریژاو و بوگادی) بود. نتایج نشان داد که اثر اصلی زیولیت و ژنوتیپ بر صفات ارتفاع بوته، محتوای آب نسبی برگ (RWC)، طول سنبله، شاخص سطح برگ (LAI) و عملکرد دانه معنی داربود. بیشترین عملکرد دانه مربوط به تیمار رقم تکاب و مصرف 12 تن زیولیت در هکتار 4422) کیلوگرم در هکتار) و کمترین عملکرد دانه مربوط به تیمار شاهد 2264) کیلوگرم در هکتار) بود. یافته های این پژوهش حاکی از آن بود که کاربرد زیولیت میتواند با افزایش و ذخیره رطوبت و همچنین بهبود افزایش جذب عناصر عذایی و تسهیل انتقال آن از خاک به اندامهای گیاه از طریق توسعه سیستم ریشه ای، سبب افزایش معنی دارعملکرد دانه و نیز بهبود خصوصیات زراعی و مورفولوژیکی گندم دیم گردد.

خصوصیات زراعی، ذخیره رطوبتی، ژنوتیپ، عملکرد دانه، گندم دیم