حمیده نوروزی - کارشناس امور دام جهاد کشاورزی استان تهران
بهزاد همتی - دانشیار گروه علوم دامی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج

اصل اساسی در کار زنبور داری ، قدرت جمعیت است زیرا تولید عسل وابسته به جمعیت کلنی می باشد ، پژوهش در راستای تاثیر سطوح مختلف نوشیدنی کمبوچای ( نوشیدنی تخمیری بر پایه چای شیرین ) بر جمعیت زنبورهای عسل انجام گرفت . تعداد 24 کلنی همگن زنبور عسل از نظر سن ملکه، تعداد قاب جمعیت و مصرف زمستانه از بین 105 کلنی زنبورستانی انتخاب گردید. تحقیق در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تیمار ، شش تکرار و شش بلوک ( جهت رفع خطاهای محل استقرار) از نهم اردیبهشت 1393 به مدت دو ماه اجرا گردید. گروه های آزمایشی شامل تیمار شاهد که در آن کلنی ها هفته ای دوبار (قبل از غروب آفتاب) و هر بار یک لیتر از شربت 1:1 دریافت می نمودند. سه تیمار دیگر شامل کلنی هایی بودند که در آن کلنی ها هفته ای دوبار (قبل از غروب آفتاب) به ترتیب 50 ، 100، 200 میلی لیتر نوشیدنی کمبوچا در یک لیتر شربت شکر 1:1 دریافتمی نمودند. میزان تخمگذاری ملکه و جمعیت کلنی بر حسب قاب اندازه گیری شد. تجزیه و تحلیل آماری با استفاده از نرم افزار آماری SPSS22 و مقایسه میانگین ها با شاهد با استفاده از آزمون دانت در سطح احتمال %5 انجام گرفت. تفاوت معنی داری بین گروه شاهد و تیمارهای آزمایشی در خصوص تخمگذاری ملکه وجود نداشت. تفاوت معنی داری بین گروه شاهد و تیماری که از همه بیشتر کمبوچا دریافت کرده بود مشاهده گردید و همچنین میزان تولید عسل تحت تاثیر سطوح مختلف نوشیدنی کمبوچا افزایش یافت.

کمبوچا ، قدرت جمعیت ، تخمگذاری ملکه ، زنده مانی زنبور های کارگر ، محصولات تخمیری