عنایت اله یزدان پناه - استادیار بخش زیست شناسی – دانشگاه پیام نور – تهران – ایران

به منظور بررسی اثر مناطق مختلف رویشی بر برخی پارامترهای بیوشیمیایی و فیزیولوژیک گیاهان دارویی، در پژوهش حاضر اثر عوامل محیطی بر ترکیبات پلی فنلی گیاه دارویی مینای پر کپه ای Tanacetum polycephalum Schultz Bip.Subsp.farsicum از خانواده کمپوزیته مورد مطالعه قرار گرفت. نمونه ها از چهار منطقه با ارتفاع مختلف در استان کهگیلویه و بویراحمد جمع آوری گردید. ترکیبات پلی فنلی با استفاده از دستگاه HPLC (High performance liquid chromatography) مورد بررسی قرار گرفت.بررسی تعداد 17 نوع پلیفنلها نشان می دهدکه پلی فنل های اسید سینامیک، اسید گالیک، رویتین، اسید پارا کوماریک، کارواکرول، وانیلین، اسید الاژیک، اسید ایگنول و اسید روزمارینیک در هیچکدام از نمونه ها یافت نشده است و وجود ترکیبات کاتچین، اسید کافییک، اسید کلروجنیک، کویرستین، کومارین، اسید ترانس فرولیک، هیسپریدین و هیسپیر یتین مشخص گردید. در نمونه های جمع آوری شده از شهرستان دنا در بین ترکیبات شناسایی شده اسید کلروجنیک و هیسپریدین بیشترین میزان را دارد که بالاترین مقدار مربوط به نمونه پادنا و پایین ترین آن مربوط به نمونه چشمه میشی می باشد همچنین در بین پلی فنل های موجود در گیاه بومادران شهرستان دنا، اسید کلروجنیک در ارتفاع بالا بیشترین مقدار را داشته است و در ارتفاعات پایین تر میزان این ترکیب کاهش پیدا کرده است. در نمونه های مطالعه شده مربوط به شهرستان بویراحمد میزان پلی فنل های کومارین، هیسپریتین و هیسپریدین با افزایش ارتفاع کاهش پیدا کرده است و میزان اسید کلروجنیک با افزایش ارتفاع رابطه مستقیم دارد در نمونه مربوط به تهلیون که در بین مناطق مطالعه شده کمترین ارتفاع را دارد میزان کومارین بالا و 120/56 میکرو گرم بر میلی لیتر نشان داده شده است پس ممکن است که میزان هریک از پلی فنل های مطالعه شده بغیر از عامل ارتفاع به سایر عوامل مانند اقلیم، جغرافیا، نوع خاک و ............ مربوط شود. مطالعات اثرات زیست محیطی مانند ارتفاع رویش در این پارامترها کمیاب است. نتایج آزمایش ها نشان می دهد که مناطق مختلف رویشی از جمله ارتفاع از سطح دریا می تواند متابولیسم سلولی را تحت تاثیر قرار داده در نتیجه بر میزان ترکیبات فنلی و در مجموع خاصیت دارویی گیاه اثرگذار باشد.

مینا پر کپه ای، ترکیبات فنلی، متابولیسم، HPLC