حوریه سادات موسوی - دانشجوی کارشناسی ارشد محیط زیست دانشگاه بیرجند
علی رضا پورخباز - دانشیار گروه محیط زیست دانشگاه بیرجند

طوفان های گرد وغبارکه اغلب در مناطق خشک ونیمه خشک جهان روی می دهند. حجم زیادی از ذرات معلق را با خودحمل می کنند و از این رو به عنوان یکی از مهمترین معضلات زیست محیطی در مقیاس منطقه ای و بین المللی تلقی میگردند .این تحقیق به ارزیابی خصوصیات فیزیکی وشیمیایی گرد وغبار در شهر بیرجند می پردازد. نمونه برداری حاصلته نشینی خشک ذرات هنگام فصول تابستان و پاییز سال 1395 صورت پذیرفته است . این پژوهش بر روی ذرات ریز گرد بااندازه بزرگتر از 10 میکرومتر انجام شده است .با استفاده از روش های طیف سنجی جذب اتمی و طیف نگاری فلورسانس اشعهایکس فلزات محلول وکانی های های حاضر در ذرات گردوغبار شناسایی و با به کارگیری میکروسکوپ الکترونی شکل ذرات واندازه تعیین گردیده است .طبق نتایج بدست آمده مقادیر گردوغبار در شهر بیرجند در اواخر تابستان به میزان اوج خود میرسد. فلزات کلسیم و پتاسیم بالاترین میزان را در گرد وغبار دارند .و بررسی کانی شناسی در درگرد وغبارنشان می دهدگردوغبار دارای منشاءای در منطقه آبرفتی ورسوبی است وتشابه بالایی با کانی های موجود درگردوغبار دشت سیستان و تالابهامون دارد .آنالیز فیزیکی وشیمیایی کانی های حاضر در ذرات بیانگر منشاء احتمالی ریزگرد ها ازدشت سیستان وحاصل از بادهای 120 روزه می باشد. کلسیم وپتاسیم نیز با بالاترین میزان خود در بین فلزات محلول نشانگر منشاءخاکزاد بودن گرد وغبار است.

خصوصیات فیزیکی وشیمیایی ، ریزگرد، شاخص غنی سازی ، فلزات محلول