مهدی جعفری - دانشجو کارشناسی ارشد سازه های آبی دانشگاه بیرجند
حسین خزیمه نژاد - دانشیار گروه علوم و مهندسی آب دانشگاه بیرجند
یوسف رمضانی - استادیار گروه علوم و مهندسی آب دانشگاه بیرجند

تثبیت رودخانه ها یکی از مسایل مهم در مهندسی رودخانه به شمار می رود و انتقال بار بستر در رودخانه ها باعث خسارت بهاراضی پست کشاورزی، تاسیسات مجاور و غیره می شود. به منظور جلوگیری از بروز این پدیده، روش های مختلفی از قبیلسیل بند، روش های مختلف پوشش و لایروبی مرسوم است. روشی که در دهه های اخیر بر مبنای مطالعات تیوری، آزمایشگاهیو صحرایی در برخی موارد مانند کنترل فرسایش قوس خارجی رودخانه یا کاهش ورود رسوبات به آبگیرها توسعه یافته است،استفاده از صفحات مستغرق می باشد. هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی تاثیر آرایش و زاویه نصب صفحات مستغرقمستطیل شکل در مقطع تعریض شده رودخانه بر کنترل یا کاهش انتقال بار بستر می باشد. در این پژوهش، با استفاده از مدلفیزیکی، صفحات مستغرق مستطیل شکل با ارتفاع و عرض برابر 4 سانتیمتر در 6 زاویه برخورد با جریان و 8 آرایش قرارگیریدر مقابل جریان مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد در زاویه نصب 30 درجه صفحات مستغرق، حداکثر سرعت انتقال باربستر رخ داده است و میزان آن برابر با (4 -)10 × 7 متر بر ثانیه می باشد؛ در حالی که در آزمایش شاهد یعنی بدون نصب صفحاتاین سرعت برابر (5 -)10 × 27 متر بر ثانیه بود. نتایج نشان داد بهترین زاویه نصب صفحات، زاویه 90 درجه میباشد و در بخشبررسی آرایش نصب صفحات، نتایج نشان داد، نصب صفحات با آرایش همگرا با زاویه 30 درجه، عملکرد صفحات را نسبت بهآزمایش شاهد به میزان 25 درصد افزایش میدهد.

انتقال بار بستر، رودخانه، صفحات مستغرق، مدل آزمایشگاهی