ناصر ولی زاده - دانشجوی دکتری، بخش ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
حمید کریمی گوغری - عضو هیات علمی، گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران

بسیاری از مسایل محیطزیستی مانند کمبود آب از رفتارهای انسان نشات میگیرند. هدف این پژوهش تحلیل رفتار حفاظت آب کشاورزان ایرانی با استفاده از نظریهی اجتماعی شناختی بندورا بود. برای این منظور، پیمایشی مقطعی برای گردآوری داده ها انجام گرفت. از پرسشنامه به عنوان ابزار پژوهش استفاده گردید و نمونه ای 380 نفری (n=380) از کشاورزان با رویکرد نمونه گیری تصادفی طبقه ای با انتساب متناسب انتخاب شده و مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که متغیرهای نظریه ی اجتماعی شناختی توانستند 72/7 درصد از واریانس متغیر وابسته رفتار حفاظت آب را پیش بینی کنند. همچنین، بررسی اثرات مستقیم بر روی رفتار حفاظت آب حاکی از آن بود که متغیرهای نیت حفاظت آب، عوامل اجتماعی ساختاری، ادراک در زمینه رفتار دیگران، انتظارات پیامدی، خودکارایی و هم نظم دهی در زمینه حفاظت آب اصلیترین تعیین کننده های رفتار حفاظت آب بودند. نتیجه گیریها نشان داد که استفاده از بینش های نظریه ی اجتماعی شناختی شیوه ای مفید برای تقویت رفتارهای حفاظت آب کشاورزان و کاهش آسیب پذیری آنان در مقابله با کم آبی است.

نظریه اجتماعی شناختی، حفاظت آب، کشاورزی، ایران