محمد نظرپور - دانش آموخته کارشناسی ارشد طراحی شهری،دانشگاه تهران،تهران،ایران

دوچرخه سواری در شهر آنچنان که باید جایگاه شایسته و کارآمد خود را درحوزه مطالعات شهری ایران پیدانکرده است. در زمانی که با موج عظیم مطالعات نظری و اقدامات عملی کشورهای مختلف در این حوزه در راستای تغییر شهرهای موجود روبه رو هستیم، می توان گفت که ما حتی در مسیر اصلی خود نیز قرار نگرفته ایم. معدود مطالعات صورت گرفته در این حوزه که بر دوچرخه سواری در محیط شهری تمرکز داشته اند غالبا تنها از روش های کمی برای رفع نیازهای زیرساختی و افزایش قابلیت دوچرخه سواری استفادهکرده اند. پژوهش هایی که مبتنی بر روش های کمی و پوزیتیویستی صرفا به پاسخ های کالبدی- فضایی دوچرخه سواران از جمله طراحی مسیرها، ایستگاه ها و...پرداخته اند.خلا پژوهش جامعی درباره عوامل ترغیب کننده و بازدارنده دوچرخه سواری در شهرهایی همچون تهران سبب شده است که چشم اندازی مبهم در برابر متخصصین این حوزه از جمله شهرسازان و طراحان شهری قرار گیرد. عبور از روش های پوزیتیویستی و کمی و در مقابل نگاه به این مقوله از دریچه پدیدارشاناسه فضا می تواند تاحدودی این خلارا پرکند. این مقاله به دنبال آن است تا مجموعه عوامل طرد و جذب دوچرخه سواری در شهر تهران را براساس نظریه زمینه ای تبیین نماید. نتایج پژوهش حاکی از آن است که مفاهیم استخراج شده حاصل از مصاحبه، مشاهده مستقیم و تجربه زیسته محقق در نهایت در چهار هسته داخلی-منفی / داخلی-مثبت / خارجی- منفی / خارجی-مثبت و در 21 مقوله عمده عوامل طرد و جذب دوچرخه سواری در شهر تهران را تبیین می کنند. توجه به ابعاد جامعه شناسانه دوچرخه سواری در شهر می تواند متخصصین این حوزه را با واقعیت های موجود در این زمینه آشنا کند و مهم ترین و اساسی ترین مرحله در پیش برد شهرهای انسان مدار در آینده باشد

دوچرخه سواری، طرد، جذب، تهران، نظریه زمینه ای