صادق برزگر - استادیار گروه جغرافیا. دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.
بهروز محسنی - هیات علمی دانشگاه پیام نور، گروه منابعطبیعی و محیط زیست، تهران، ایران

یکی از مسایل مهم و بنیادی در تعمیق و بسط حوزه علمی و سیاست گذاری توسعه محلی- منطقه ای، موضوع پایداری توسعه در مناطق محتلف کشور و از جمله استان مورد مطالعه (مازندران)، تحلیل و تبیین سطح پایداری زیست محیطی ساختار درونی سکونتگاههای کوچک شهری که بیشترین تعداد و گستردگی پهنه ای را در سطح کشور و استان مازندران دارند و ارزیابی عوامل و مولفه های موثر بر آنها است. موضوعی که تا به حال کمتر مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. از اینرو پژوهش حاضر با هدف شناخت و تبیین روند تحولات توسعه در ساختار زیست محیطی شهرهای کوچک، به بسط مفهومی-کارکردی اهمیت و جایگاه شاخص های زیست محیطی در شهرهای کوچک استان مازندران خواهد پرداخت. برای انتخاب جامعه نمونه، کل استان مازندران را از نظر وسعت و جمعیت به سه ناحیه ی مازندران شرقی، مرکزی و غربی تقسیم بندی کرده و در هر ناحیه چند شهر به عنوان نمونه انتخاب شده اند. انتخاب خانوارهای شهری به روش تصادفی سیستماتیک و انتخاب شهرهای نمونه به روش تصادفی خوشه ای بوده که تعداد 7 شهر انتخاب شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که تنها مولفه بهداشت و خدمات محیط در شهرهای کوچک مورد مطالعه در شرایط پایداری متوسط قرار داشته و مولفه های منابع سرزمین و آسیب پذیری محیط از سطح پایداری ضعیفی برخوردارند و بطور کلی نتایج نشان دهنده حاکمیت شرایط پایداری ضعیف در شهرهای کوچک مورد مطالعه است.

پایداری زیست محیطی، شهرهای کوچک، مدل بارومتر پایداری، مازندران