علی قدرتی - دانشجوی کارشناسی ارشد، مکانیک بیوسیستم، دانشکده مهندسی زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
داود کلانتری - استادیار، گروه مکانیک بیوسیستم، دانشکده مهندسی زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

با توجه به اهمیت فرایند خشک کردن شلتوک در فراوری برنج، در کار تحقیقاتی حاضر تاثیر دماهای مختلف خشک کردن، 40 50 و 60 درجه سلسیوس و سرعت جریان هوا، صفر، 2/65 و 4 متر بر ثانیه، بر زمان خشک شدن و درصد شکستگى دانه های شلتوک سه رقم برنج طارم، جلودار و فجر در یک خشک کن لایه نازک برنج مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت. نتایج به دست آمده نشان داد که با افزایش دماى خشک کردن از 40 تا 60 درجه سلسیوس، زمان خشک شدن شلتوک رقم طارم به میزان متوسط %55 کاهش و درصد شکست دانه به مقدار متوسط 50 % افزایش مى یابد. زمان خشک شدن ارقام دانه متوسط به خاطر سطح تبادل حرارتى کم تر دانه و پوسته شلتوک ضخیم تر، بیش تر از ارقام دانه بلند به دست آمد. اما به دلیل همین بافت و ساختار دانه، مقاومت بیش ترى را در برابر شکست نشان دادند. از طرف دیگر ایجاد جریان باد گرم با سرعت مناسب، نه تنها باعث کاهش زمان خشک شدن شلتوک شد، بلکه به طور معنى دارى درصد شکست دانه را نیز کاهش داد. با توجه به نتایج تحقیق حاضر، سرعت جریان هواى 2/65 متر بر ثانیه نسبت به سرعت جریان 4 متر بر ثانیه به خصوص در دماى خشک کردن 50 درجه سلسیوس تاثیر چشمگیرى بر کاهش درصد شکست دانه دارد.

شلتوک، خشک کردن، سرعت جریان هوا، زمان خشک شدن، درصد شکست