رحیم خدایاری زرنق - استادیار، مرکز تحقیقات مدیریت خدمات بهداشتی درمانی، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی، تبریز، ایران
جعفر صادق تبریزی - استاد، مرکز تحقیقات مدیریت خدمات بهداشتی درمانی، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی، تبریز، ایران
حبیب جلیلیان - دانشجوی دکتری تخصصی سیاست گذاری سلامت، دانشکده مدیریت و اطلاع رسانی پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی، تبریز، ایران
هیمن خزمه - استادیار، گروه مدیریت خدمات بهداشتی درمانی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید صدوقی، یزد، ایران

زمینه و هدف: عادات غذایی ضعیف و تغذیه ناسالم به همراه سطح فعالیت فیزیکی از علل عمده افزایش وزن و چاقی در کودکان و نوجوانان می باشد. با توجه به اهمیت سلامت مدارس و تغذیه کودکان و نوجوانان، این مطالعه با هدف ارزیابی برنامه های بهداشت مدارس در حوزه رژیم غذایی و تغذیه سالم با استفاده از پروفایل سلامت مدارس از دیدگاه مدیران و مربیان مدارس شهر تبریز انجام شد.روش پژوهش: مطالعه ی حاضر، مطالعه ای مقطعی- کاربردی است که در سال 1396 در شهر تبریز انجام شد. جامعه آماری شامل کلیه مدیران و مربیان سلامت مدارس بود. نمونه گیری در مرحله اول به روش طبقه ای و در مرحله دوم به صورت تصادفی ساده انجام شد. تعداد 93 مدرسه وارد پژوهش شدند. ابزار جمع آوری داده ها پروفایل سلامت مدارس ویژه مدیران و مربیان سلامت مدارس بود. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS 22 و از طریق آمار توصیفی (فراوانی و درصد) و آمار تحلیلی ( من- ویتنی و کورسکال والیس) تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: بر اساس یافته ها،84/9 درصد مدارس دارای فروشگاه، غذاخوری یا بوفه برای تهیه میان وعده های غذایی، نوشیدنی ها و سایر خوراکی ها بودند. فعالیت های ترویجی از قبیل تشویق دانش آموزان به نوشیدن آب (94/6 درصد)، ترویج استفاده از میوه جات و سبزیجات در مدرسه و فراهم کردن اطلاعات مفید و ضروری برای دانش آموزان و خانواده های آنان (76/3 درصد) توسط اکثر مدارس اجرا می شد. 90/3 درصد مدارس مانع تبلیغات آبنبات و شیرینی، فست فود و نوشابه گازدار در محیط مدرسه شده بودند و 75/3 درصد مانع تبلیغات آبنبات و شیرینی، فست فود و نوشابه گازدار در نشریات و کوریکولوم آموزشی مدرسه شده بودند.نتیجه گیری: اکثر مدارس در زمینه فراهم نمودن مواد غذایی و خوراکی های سالم و اختصاص فضایی مناسب جهت صرف صبحانه و میان وعده های غذایی فعالیت زیادی ندارند. عملکرد بیشتر مدارس در خصوص فعالیت های ترویجی و آموزشی، منع تبلیغات مواد غذایی مضر و دسترسی به منابع رایگان آب آشامیدنی سالم مناسب بوده است. یافته های این مطالعه می تواند به مدیران و مسیولان بهداشتی کمک نماید تا با شناخت وضعیت موجود، برنامه ها و اقدامات لازم را در راستای حل مشکلات و رفع نقاط ضعف انجام دهند.

بهداشت مدارس، سلامت مدارس، تغذیه سالم، پروفایل سلامت، سیاست تغذیه