حسن دانشمندی - استادیار دانشگاه گیلان
سیدحسین حسینی - مربی دانشگاه خلیج فارس بوشهر
فریبا محمدی - دانشجوی دکتری آسیب شناسی ورزشی و حرکات اصلاحی دانشگاه تهران

هدف از پژوهش حاضر تدوین نورم ملی وزن کوله پشتی برای دانش آموزان پسر ایرانی درمقاطع تحصیلی مختلف بود. نمونه آماری شامل 2000 نفر (ابتدایی: 790 نفر با میانگین سن 9/1 سال، وزن 31/9 کیلوگرم و قد 135/7 سانتی متر؛ راهنمایی؛ 600 نفر با میانگین سن 13/2 سال، وزن 48/32 کیلوگرم و قد 154/9 سانتی متر؛ دبیرستان: 610 نفر با میانگین سن 16/6 سال، وزن 62/85 کیلوگرم و قد 169/74 سانتی متر) بود که به طور تصادفی خوشه ای از پنج منطقه جغرافیایی مختلف کشور انتخاب شدند. این مطالعه طی دو مرحله اجرا شد: در مرحلهاول که 2000 دانش آموز مورد پیمایش اولیه قرار گرفتند، ویژگی های جمعیت شناختی نمونه هاو وزن مطلق (کیلوگرم) و نسبی (درصد وزن بدن) کوله پشتی آن ها اندازه گیری و ثبت شد.سپس، چارک های اول تا سوم وزن نسبی کوله پشتی حملی موجود در توزیع طبیعی داده هابرای هر یک از مقاطع تحصیلی به دست آمد. در مرحله دوم اثر حمل بارهایی به میزانچارک های اول تا سوم وزن نسبی کوله پشتی بر پارامترهای فیزیولوژیکی (ضربان قلب، فشارخون، اکسیژن مصرفی، هزینه انرژی و تهویه دقیقه ای) 54 دانش آموز در آزمایشگاه، بااستفاده از دستگاه گاز آنالایزر مطالعه شد. همچنین در ادامه، اثر حمل این بارها بر میزاندردهای جسمانی دانش آموزان، با استفاده از مقیاس DRS بررسی شد. نتایج تحقیق حاضر نشان داد حمل کوله پشتی با وزن هایی معادل 11/30%، 10/50% و 9% وزن بدن و بیشتر، به ترتیب در دانش آموزان مقاطع ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان به تغییرات منفی معنی داریدر عملکرد فیزیولوژیکی و نیز افزایش معنی دار میزان دردهای جسمانی آن ها منجر می شود.همچنین، با وجود آسیب پذیر بودن ساختارهای عضلانی- اسکلتی در سنین کمتر، نتایجتحقیق نشان داد که دانش آموزان دبستانی، در مقایسه با دانش آموزان مقاطع بالاتر کوله پشتی سنگین تری حمل می کنند. با توجه به نتایج، به طور کلی نورم طبیعی و حداکثر وزن نسبی مجاز کوله پشتی، به ترتیب برای دانش آموزان ابتدایی، 9/5% و 11% وزن بدن،راهنمایی، 8% و 9/5% وزن بدن و دبیرستان، 7% و 8/5% وزن بدن تعیین شده است. بر همین اساس، نورم و حداکثر وزن مجاز کوله پشتی بر حسب کیلوگرم برای پایه های اول تا پنجم ابتدایی با وزن طبیعی، به ترتیب (2/10 و 2/35)، (2/40 و 2/80)، (2/70 و 3/15)، (3/10 و 3/50) و (3/40 و 3/90) کیلوگرم، برای پایه های اول تا سوم راهنمایی با وزن طبیعی، به ترتیب (3/55 و 4/22)، (3/80 و 4/50) و (4/12 و 4/90) کیلوگرم و برای پایه های اول تا سوم دبیرستان با وزن طبیعی، به ترتیب (4/25 و 5/15)، (4/36 و 5/30) و 4/60 و 5/60) کیلوگرم تعیین شده است؛ بنابراین، با توجه به رعایت نکردن حمل وزن مجاز کوله پشتی از سویدانش آموزان ایرانی که تاکنون به دلیل نبود نورم ملی در مدارس، عادی به نظر می رسید و آثارمنفی خود را بر دردها و ناهنجاری های قامت آن ها برجای می گذاشت، پیشنهاد می شوددانش آموزان، والدین، مدیران و مسیولان آموزش و پرورش از نتایج تحقیق حاضر به عنوانمبنا و نورم وزن کوله پشتی استفاده کنند.

تورم، وزن مطلق، وزن نسبی، کوله پشتی، دانش آموزان، مقطع تحصیلی