محمد فهیمی نیا
حمید محسنی
ابوالقاسم راد
حسین آقابابایی

از آنجایی که مهمترین هدف سازمان های متولی تأمین کننده آب شرب و بهداشتی در مناطق روستایی تأمین آب با کمیت و کیفیت مناسب و قابل دسترسی برای عموم مردم در تمام طول سال، ماه، هفته و روز می باشد و از طرف دیگر گاه ها با محدودیت هایی از نظر کمی و کیفی منابع آب مواجه می شوند، فلذا برنامه ریزی برای مدیریت بهینه مصرف آب با اندازه گیری دقیق کشش تقاضا و نیاز واقعی، آموزش و آگاهی دادن به مردم و ترغیب آنها به صرفه جویی و کنترل تلفات برای دستیابی به این هدف ضروری است. این مطالعه از نوع مطالعات توصیفی – تحلیلی و کاربردی می باشد. اجرای این مطالعه در تعدادی از روستاهای استان به عنوان نمونه (15 روستا در مرحله اول و 3 روستا در مرحله دوم) که با در نظر گرفتن معیارهای مؤثر در میزان مصرف آب، نوسانات مصرف و تلفات آن از جمله جمعیت روستا و موقعیت جغرافیایی، نوع اقلیم، درصد استهلاک تأسیسات آب، کیفیت آب در دسترس، کمیت آب در دسترس، چگونگی سکونت جمعیت، وجود آمار مستند مصارف آب مربوط به سال های گذشته، اجرا یا عدم اجرا طرح هادی، داشتن اولویت مطالعه و اجرای تأسیسات فاضلاب، تعداد دام و طیور و میزان فضای سبز و ...، اهداف مطالعه و روش های آماری که نمایانگر شرایط واقعی روستاهای استان بودند و انتخاب شدند، انجام پذیرفت.نتایج نشان داد میانگین سرانه مصرف کل در 3 روستای نمونه (دستگرد، ورجان و طغرود) بر اساس آمار قرائت کنتورها به ترتیب 43 174، 68 188، 25 143 لیتر در روز می باشد. متوسط سرانه مصرف کل آب در 3 روستای نمونه برابر 22 176 لیتر در روز بدست آمده است.قسمت عمده مصرف آب در مناطق روستایی (بیش از 95 درصد کل سرانه مصرف) به مصرف خانگی اختصاص دارد. میزان سرانه کل مصرف نیز در محدوده 137 تا 295 (متوسط 6/180) لیتر در روز قرار دارد. ضرایب حداقل و حداکثر مصرف سرانه روزانه به ترتیب در محدوده 81/0 – 71/0 و 45/1 – 22/1 قرار دارد و ضرایب حداقل و حداکثر مصرف سرانه ساعتی به ترتیب در محدوده 87/0 – 42/0 و 9/2 – 2 قرار دارد.

مناطق روستایی، استان قم، الگوی مصرف آب، مدیریت مصرف