زهرا آخوندی - کارشناسی ارشد پژوهش هنر، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
رضا افهمی - دانشیار گروه پژوهش و تاریخ هنر، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

زمینه: نظر به اهمیت خلاقیت در توسعه جهانی و تاکید بر پرورش آن در سنین کودکی و نقش هنر در شکوفایی آن از یکسو و ابراز نگرانی ها مبنی بر بحران خلاقیت و فقدان درک آن در مدارس از دیگرسو، لزوم ارایه راهکارهایی نو و کاربردی را در عصر حاضر ایجاب کرده است.هدف: پژوهش حاضر درصدد طراحی الگوی موسیقیایی کارآمد برای پرورش خلاقیت دانش آموزان دبستانی با قابلیت کاربست توسط معلمان غیرمتخصص ایرانی و اعتبارسنجی آن است. روش: این پژوهش از سه مطالعه پیدرپی استفاده کرده است. مطالعات پیمایشی اول و دوم، در راستای طراحی الگوی مدنظر، شامل سنجش قابلیت اجرایی شیوه آموزشی هنرمندان در پرورش خلاقیت با مفاهیم موسیقیایی و تجارب آموزشی جان کیج، موسیقیدان و معلم برجسته قرن بیستم، در دو مرحله پرسشنامه محقق ساخته به روش دلفی، مورد ارزیابی متخصصین سه حوزه آموزش و پرورش، هنر و موسیقی بود. در مطالعه آزمایشی سوم با هدف اعتبارسنجی الگوی مزبور، اجرای آن توسط یک معلم غیرمتخصص، روی گروهی از دانش آموزان دختر اول ابتدایی، به همراه پیش و پس آزمون فرم الف آزمون تصویری خلاقیت تورنس اجرا شد.یافته ها: یافته ها نشانگر پذیرش برخی از ابعاد الگوی آموزشی هنرمندان و راهبردهای آموزشی مبتنی بر تجارب جان کیج در قالب یک مجموعه راهبرد جهت اجرا در مدارس ایرانی بر اساس اجماع متخصصان بود. نتایج مطالعه سوم نیز حاکی از وجود اختلاف معنادار میان گروه آزمایش دارای تجارب موسیقیایی و کنترل در مولفه های خلاقیت، سیالی، ابتکار، انعطاف و نمره کل خلاقیت، بجز نمره بسط بود.نتیجه گیری: تحلیلها نشانگر کارآمدی الگوی مذکور بر پرورش خلاقیت کودکان دبستانی و کاربستش توسط معلمان غیرمتخصص در محیط آموزشی ایران است

الگوی پرورش خلاقیت، پرورش خلاقیت از طریق آموزش موسیقی، پرورش خلاقیت کودکان دبستانی، جان کیج