مسعود تقوایی - دانشیار گروه جغرافیا، دانشگاه اصفهان
محمدرضا بسحاق - دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی روستایی، دانشگاه اصفهان
اسماعیل سالاروند - دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزیروستایی، دانشگاه تربیت مدرس

توسعه فناوری های جدید آبیاری یکی از مهم ترین راه حل ها برای توسعه ی کشاورزی و افزایش تولیدات است که با توجه به محدودیت جدی منابع آب در کشور به عنوان مساله ایی مهم مطرح است. از این رو هدف اصلی این پژوهش بررسی موانع توسعه سیستم های آبیاری تحت فشار در مناطق روستایی است که به صورت مطالعه ی موردی در شهرستان ازنا آنجام گرفته است. روش تحقیق در این بررسی از نوع توصیفی تحلیلی و همبستگی بوده که با استفاده از جمع آوری آمار و اطلاعات از طریق روش های میدانی آن جام شده است. سرپرستان خانوارهایی که از سیستم های آبیاری تحت فشار استفاده نکرده اند جامعه آماری تحقیق حاضر را در بر می گیرند که با استفاده از فرمول کوکران، نمونه ای به حجم 212 نفر از بین آن ها به روش نمونه گیری طبقه ای انتخاب گردید. هم چنین آزمون پیش آهنگی، برای به دست آوردن ضریب اعتبار پرسشنامه آن جام گرفت که ضریب اطمینان آلفای کرونباخ آن بیش از 0/91 به دست آمد. نتایج حاصل از طریق تجزیه و تحلیل های آماری در نرم افزار SPSS نشان میدهد که تقطیع و پراکندگی اراضی کشاورزان، مهم ترین مانع در توسعه سیستم های آبیاری تحت فشار بوده است. همچنین یافته ها حاکی از آن است که سه عامل ساختاری، اقتصادی اجتماعی و طبیعی 66/10 درصد از واریانس متغیرها را تبیین می کند که در این راستا توسعه ی کمی و کیفی برنامه های آموزشی ترویجی و بالا بردن اطلاعات و آگاهی کشاورزان، تربیت مروجان آگاه از مسایل سیستم های آبیاری تحت فشار و تشویق کشاورزان منطقه، با حمایت های مالی و اعطای آسان تر تسهیلات بانکی، در راستای مشارکت هرچه بیش تر در یکپارچه سازی اراضی، از جمله پیشنهادهایی هستند که براساس نتایج تحقیق ارایه شدهاند.

توسعه کشاورزی، سیستم های آبیاری تحت فشار، مناطق روستایی شهرستان ازنا