حسن حیدری - استادیار اقلیم شناسی - دانشگاه ارومیه

بارش به عنوان یکی از عناصر مهم اقلیمی در هر منطقهای است که بر مبنای آن وضعیت منابع آبی منطقه مورد ارزیابی قرار میگیرد. درعینحال نوع بارش نیز بهعنوان یکی دیگر از مشخصات بارش هر منطقه است. دراینبین بارش برف در ذخیرهی آبی منطقه به ویژه در مناطق کوهستانی و مناطق بدون بارش در فصل تابستان خیلی موثر است؛ به نحوی که در ساله ایی که کمیت آن نزول مییابد، موجبات ایجاد کم آبی وبعضا خشکسالی میگردد، هرچند که مقدار کل بارش تغییر نیافته باشد. این امر موجبات ایجاد مشکلات عدیدهای را به خصوص در مدیریت منابع آب و کشاورزی فراهم میآورد. آذربایجان غربی به عنوان یکی از استان های کوهستانی و فاقد بارش های تابستانی است که بخش مهمی از بارش خود را به صورت برف دریافت میکند که در مهر و موم های اخیر با موضوع خشکسالی و ازجمله خشکیدن دریاچه ی ارومیه مواجه شده است. در این تحقیق به منظور استخراج تغییرات صورت گرفته در استان از حیث نوع و مقدار بارش طی فصل سرد، با استفاده از آمار SCDATA مربوط به 7 ایستگاه سینوپتیک با دورهی زمانی متفاوت حدفاصل 1951 تا 2012 و با پراکنش استانی، نخست داده های برف و باران تفکیک و سپس بر مبنای آزمون محاسباتی و نموداری مانکندال و شاخص تخمینگر شیب سن و نیز آزمون جمع تجمعی تحلیل شده است. نتایج نشان میدهد که در ایستگاه های جنوبی استان روند صعودی درصد بارش برف و در ایستگاه های شمالی روند کلی نزول بارش از سال 2000 به وقوع پیوسته است. ضمن آنکه در اکثریت ایستگاهها روند نزولی بارش برف از سال 1994 شروع شده است. در بین ایستگاه ها، خوی دارای بیشترین تغییرات از حیث نوع و مقدار بارش و پیران شهر بدون تغییر معنیدار بوده است. درعین حال عمده ی تغییرات شدید و ناگهانی بارش نیز در ایستگاه های خوی و ارومیه بوده است.

آذربایجان غربی، روند برف، مانکندال، شاخص سن، آزمون جمع تجمعی