سجاد مشایخ - دانشجوی کارشناسی ارشد ء دانشکده مهندسی و علم مواد و متالوژی - دانشگاه
بیژن افتخاری یکتا - دانشیار ء دانشکده مهندسی و علم مواد و متالوژی - دانشگاه علم و صنعت ایر
واهاک کاسپاری مارقوسیان - استاد ء دانشکده مهندسی و علم مواد و متالوژی - دانشگاه علم و صنعت ایران

فرایند فتوکروم به معنی تغییرات برگشت پذیر یک طیف جذبی تحت تابش پرتو الکترومغناطیسی است.در شیشه های فتوکرومکیک معمول تابش اشعه ماورا بنفش منجر به تیرگی شده و با قطع تابش شیشه دوباره روشن میشود.پایه اصلی شیشه های فتوکرومیک که عملا مورد استفاده قرار میگیرد شیشه های سیلیکاتی چند جزیی و جزء اصلی حساس به نور در این شیشه ها AgCl میباشد.روش سنتی برای تولید این شیشه ها ذوب ریخته گری است.در این روش به علت فرار بودن نمکهای نقره اتلاف مواد اولیه زیاد است در نتیجه روشهای دیگری برای تهیه این شیشه ها از جله تعویض یونی مطرح شده است.تعویض یا جایگزینی یونی شیشه در حمام مذاب روشی است که طی آن یونهای فلزی موجود در مذاب به داخل ساختار شیشه نفوذ میکند و متقابلا یونهای شیشه از آن خارج و به مذاب افزوده میگردد.از مزایای این روش میتوان افزودن یونهای غیر معمول در روشهای دیگر انعطاف پذیری تکرار پذیری عالی هزینه تولید و مواد اولیه پایین و ساده ومناسب بودن برای تولید انبوه را نام برد.در این تحقیق شیشه آلومینوبورو سیلیکاتی حاوی کلر تهیه و نقره به روش تعویض یونی به لایه های سطحی آن افزوده شد.نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که میتوان از روش تعویض یونی برای تهیه شیشه فتوکرومیک استفاده نمود. بررسی الگوهای نفوذ (Line scan) نمونه های تعویض یونی شده و انجام آنلیز edx ورود یونهای پتاسیم و نقره به شیشه و در نتیجه خروج یون لیتیم را نشان داد در بررسی های XRD حضور و تبلور ذرات AgCl در لایه های سطحی شیشه مشاهده شد.

شیشه فتوکرومیک.تعویض یونی