غزاله گودرزی - کارشناس ارشد برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات
طوفان حقانی - استادیار، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز

توسعه کالبدی و رشد جمعیتی شهرها تا پیش از چند دهه اخیر دارای افزایش هماهنگ و متعادل بود اما با بروز تحولات جدید، شهرها به سرعت تغییرات و دگرگونی هایی را پذیرفتند. از طرفی تغییر الگوهای کاربری زمین پدیده خاصی است که تاثیرات خود را به طور مستقیم بر پراکندگی شهری اعمال می کند. پراکندگی مراکز شهری و محلات شهری معضلی است که در حال حاضر در تمامی کشورها وجود دارد. الگوی توسعه فضایی شهرها بسیار پیچیده است و بررسی میزان پراکندگی بافت شهری با روش های رایج دقت کمتری دارد. لذا این پژوهش برای یافتن الگوی پراکندگی شهری ب ا در نظر گرفتن شاخص های تراکم، مساحت مناطق ساخته شده و ... به بررسی گسترش افقی و رشد شهری می پردازد و سپس با استفاده از تکنیک های GIS در کنار شاخص های آماری و عکس های هوایی به اندازه گیری بعد فراکتال می پردازد. از سویی حوزه جنوبی تهران به دلیل اقتصادی و قدمت تاریخی اهمیت فراوانی دارد و تا به حال مورد پژوهش های بسیاری قرار گرفته است. از بین مناطق حوزه جنوبی تهران، منطقه 20 به تازگی هم از جهات جنوب به روستاهای اطراف خود نزدیک شده و هم از سمت غرب به شهریار و شهر قدس بسیار نزدیک شده است. بررسی میزان پراکندگی و پیچیدگی این منطقه با استفاده از عکس های ماهواره ای سال 85 و 92 و محاسبه بعد فراکتال انجام شده است و رابطه مستقیمی بین مقدار پیچیدگی و پراکندگی شهری بدست آمد.

پیچیدگی،پراکندگی شهری Sprawl ،توسعه کالبدی،هندسه فراکتال