حسین محمدی - دانشجوی دکتری فلسفه اسلامی و الهیات، دانشگاه تهران
عبدالرسول کشفی - دانشیار گروه کلام و فلسفه اسلامی، دانشگاه تهران
حسن ابراهیمی - استادیار گروه کلام و فلسفه اسلامی، دانشگاه تهران

ارتباط نفس و بدن از مباحث مهم فلسفه ذهن است. درباره این ارتباط دو دیدگاه وجود دارد: یگانهانگاری و دوگانه انگاری؛ دوگانه انگاری دیدگاهی است که انسان را متشکل از دو جنبه بدن مادی و نفس مجرد میداند. یگانه انگاری که در تقابل با دوگانه انگاری است دو شاخه دارد: یگانه انگاری مادی گرایانه که حقیقت انسان را ماده محض تلقی میکند و یگانهانگاری ایدیالیستی که حقیقت انسان را نفس محض میداند.ملاصدرا و جان هیک، که متعلق به دو سنت معرفتی متفاوتند، هر دو معتقدند که انسان دارای نفس مجرد و بدن مادی است. مقاله نشان میدهد که دیدگاه ملاصدرا در باب ارتباط نفس و بدن دیدگاهی یگانه انگارانه است، اما نه به معنای مصطلح آن، بلکه دیدگاهی بدیع و منحصر به فرد که مبتنی بر اصول فلسفی و نفس شناسی اوست. جان هیک در باب ارتباط نفس و بدن دیدگاه دوگانه انگاری جوهری را اتخاذ کرده است که با نفی نظریه های اینهمانی و پیامد ثانوی از دیدگاه خود دفاع میکند. در عین حال،صرف نظر از دیدگاه او در باب نفس و بدن، بسیاری از نظریات او شبیه یا نزدیک به دیدگاه های ملاصدرا است. باور به دوساحتیبودن انسان و وجود نفس، کیفیت پیدایش نفس، تجرد، جسمانیه الحدوث بودن، حرکت اشتدادی، ذومراتب بودن و تعامل نفس و بدن و تاثیر هر یک در دیگری از جمله آنهاست.

ارتباط نفس و بدن، جان هیک، ملاصدرا، دوگانه انگاری، یگانه انگاری