عبدالمهدی رجایی - دانشجوی دکتری تاریخ ایران، دانشگاه اصفهان
مرتضی نورایی - دانشیار گروه تاریخ، دانشگاه اصفهان

این مقاله به موضوع فاضلاب شهری و تاثیرات آن در زندگی اجتماعی مردم شهراصفهان می پردازد. قرن ها فاضلاب شهری منبع خوبی برای غنی کردن زمین های کشاورزی بود. اگرچه جمع آوری و حمل و نقل آن مایه برهم زدن بهداشت شهر و آسایش شهرنشینان می شد و اعتراض شهریان را برمی انگیخت . در عصر جدید ، نگاه به فاضلاب شهری تغییر کرد. دیگر پس ماند آلوده ای است که باید هر چه بی سروصداتر از محیط شهر خارج شود.مقاله حاضر این دو رویکرد متفاوت درباره فاضلاب شهری اصفهان را از یک قرن و نیم پیش تاکنون بررسی می کند و سرانجام به کمک فناوری جدید اگوی شهری به حل این معضل دیرپا می رسد. هم چنین بیان می کند که چگونه همزمان با این فرایند و مرتبط با آن آب لوله کشی شهر اصفهان نیز ب هسامان رسید. سوال مقاله آن است که بشر طی قرن ها با پس ماند خود چه می کرد و به ویژه اهالی اصفهان در این زمینه چه تدابیری اندیشیدند. مقاله بر این فرض استوار است که هرچه مدرنیسم امر مهم بهداشت را برای مردم شهرنشین مهم تر کرد، تلاش برای حل معضلات دیرپای بهداشتی سریع تر شد. روش این مقاله توصیفی تحلیلی است و بر اسناد کتاب خانه ای تکیه دارد.

اصفهان، تاریخچه فاضلاب، اگو، آب، بهداشت