احمد امیری خراسانی - استادزبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهیدباهنرکرمان
امین امیری - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهیدباهنرکرمان
حمیدرضا دعاگویی - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهیدباهنرکرمان

این مقاله، پژوهشی است در باره دلایل شکل گیری متن دره نادره. نگارندگان، این کتاب را محصول جریانی ریشه دار در ذهن و زبان ایرانیان میدانند. در این مقاله، جریان یاد شده از منظر علوم مختلف انسانی از قبیل فلسفه زبان، فلسفه فلوطین، جامعه شناسی فوکویی، زبان شناسی سوسور و نحله های مختلف نقدادبی کاویده شده است. براین اساس میتوان این نوشتار را پژوهشی بین رشته ای در مورد دلایل مشکلی بهنام دره گویی در ادبیات فارسی دانست. دره گویی، همان مغلق گویی و رمزوارگی است که با ورودش به آثار غیرادبی فارسی، معضلات و مشکلات فراوانی در جهت رشد تفکر و اندیشه به وجود می آورد. نگارندگان معتقدند این جریان ریشه دار در ذهن و زبان ایرانیان، به دستیاری نوعی خاص از فرزانگی مورد قبول اجتماع، تبدیل به بیماری دره گویی می شود. این نوع خاص فرزانگی به فراخی با استفاده از نظریات فوکو کاویده شده است. عامل دیگر در تبدیل جریان یاد شده به بیماری، نفوذ نظریه وحدتوجود و در نتیجه شکل گیری شکلی از نوشتار است که در این مقاله، جریان سیال لفظ نامیده شده است. وحدت وجود در این معنا، مدلولاتی بسیار گسترده دارد؛ از آن جمله، نوعی از اتصال به حقیقت واحد به وسیله زیبایی های غیرقابل انکار موسیقیایی و توانایی های اعجاب آور واژگانی نویسنده است. دلایل جریان سیال لفظ نامیدن آن، با نمایاندن وجوه تشابه و تمایز این گونه نوشتاری با جریان سیال ذهن غربی مشخص شده است. در انتها با ارایه شواهدی از متندره نادره، اصلیترین تکنیک میرزامهدی خان برای آفرینش دره نادره نه اطناب معمولی و شناخته شده، بلکه ترکیبی جالب از ایجاز مخل6 درکمیت اطناب ممل6 دانسته شده است.

نثرفارسی،دره نادره، جریان سیال لفظ،ایجاز مخل6، اطناب ممل.6