محمد حسینی - پژوهشگر موسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی، گروه زیست فناوری مواد غذایی
علیرضا کرباسی - استاد گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد
عبدالله ملافیلابی - استادیار موسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی، گروه زیست فناوری مواد غذایی
زهرا مقیمی - کارشناس ارشد اقتصاد کشاورزی

عوامل متعددی بر افزایش عملکرد زعفران تاثیرگذار است که مطالعه و شناخت فراگیر درباره ی هر یک از این عوامل می-تواند به نوبه ی خود بر وضعیت اقتصادی- اجتماعی کشاورزان و توسعه کشاورزی تاثیر بسزایی داشته باشد. به همین منظور، در این مطالعه با استفاده از اطلاعات بدست آمده از مصاحبه با زعفرانکاران مناطق زعفرلان خیز در استان خراسان رضوی که از طریق نمونه گیری تصادفی طبقه ای در سال 1397 انتخاب شده بودند، به تحلیل توصیفی و استنباطی عوامل اقتصادی، اجتماعی، محیطی و فنی و مدیریتی موثر بر افزایش عملکرد زعفران با استفاده از نرم افزار SPSS پرداخته شده است. نتایج نشان داد که متغیرهای سن، سطح زیرکشت، تجربه زعفرانکاری، شکاف عملکرد، آبیاری تابستانه و تعداد آبیاری و فاصله کاشت تاثیر معناداری بر افزایش عملکرد زعفران دارند. همچنین نتایج نشان داد که به نظر زعفران کاران خدمات ارایه شده توسط کارشناسان کشاورزی بطور متوسط موجب افزایش عملکرد به میزان 29 درصد شده است. این افزایش عملکرد حاصل استفاده 34 درصد زعفرانکاران از خدمات کارشناسان کشاورزی و کلاس های آموزشی است. با توجه به نتایج مطالعه به نظر می رسد کلاس های آموزشی در حد نیاز کشاورزان نبوده و همچنین مراجعه حضوری کارشناس مروج زعفران به مزارع کشاورزان یا صورت نگرفته یا کارایی نداشته است از طرف دیگر، با توجه به میزان سن و تحصیلات کشاورزان مورد مطالعه، ایجاد و احداث مزرعه الگو می تواند به صورت عملی به کشاورزان نشان دهد که اعمال یافته های تحقیقاتی در کشت و کار زعفران به چه میزان قابل توجهی باعث افزایش عملکرد زعفران می شود.

خراسان رضوی، زعفران، عوامل اقتصادی و اجتماعی