علیرضا کرباسی - استاد گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد
محمد حسینی - پژوهشگر موسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی، گروه زیست فناوری مواد غذایی
زهرا مقیمی - کارشناس ارشد اقتصاد کشاورزی
عبدالله ملافیلابی - استادیار موسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی، گروه زیست فناوری مواد غذایی

یکی از سیاست های دولت ها در بخش کشاورزی، تحقیقات می باشد. تحقیقات به عنوان راهبردی مناسب برای افزایش تولید و عرضه محصولات کشاورزی است.زعفران یکی از عمده ترین محصولاتی است که در خراسان رضوی و جنوبی کشت و تولید می شود و با توجه به آنکه این محصول تاثیر مهمی در درآمد و اشتغال در منطقه ایفا می کند و از طرفی جزو محصولات صادراتی کشاورزی محسوب می گردد، لذا نقش قابل ملاحظه ای در وضعیت اقتصادی و اجتماعی این مناطق دارد. در این راستا پژوهش حاضر با هدف ارزیابی اثرات اقتصادی و اجتماعی تحقیقات زعفران از دید زعفرانکاران مناطق زعفران خیز انجام شده است. در این پژوهش اطلاعات و آمار مورد مطالعه از طریق تدوین پرسشنامه که شامل اطلاعات کامل فنی، مالی، اقتصادی و اجتماعی بهره برداران بعد از اجرای طرح های تحقیقاتی می باشد، تهیه شده است. پرسشنامه ها به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای در استان خراسان رضوی و جنوبی که مرکز تولید زعفران در ایران می باشند، در سال 1397 توزیع گردیده است که هر طبقه معرف یک شهرستان استان خراسان رضوی و جنوبی است. نتایج تحقیق نشان می دهد که ارزیابی زعفرانکاران از اجرای تحقیقات و انتقال نتایج و یافته های آن در حد متوسط رو به پایین بوده است. ارزیابی تحقیقات از دید زعفرانکاران در بین گروههای مختلف سنی، تحصیلی و مالکیت اراضی(کل مالک و خرده مالک) با استفاده از روش تحلیل واریانس یکطرفه صورت گرفته است که نتایج نشان می دهد نظرات زعفرانکاران با سطوح مختلف سنی و گروههای مختلف تحصیلی از نظر آماری با همدیگر تفاوت معناداری دارند ولی نظرات زعفرانکاران از نظر آماری با مالکیت اراضی تفاوت معناداری ندارند. بررسی همبستگی بین ارزیابی زعفرانکاران از نتایج تحقیقات و انتقال آن به کشاورزان با ویژگیهای اقتصادی و اجتماعی نشان می دهد که بین ارزیابی زعفرانکاران از نتایج تحقیقات و افزایش عملکرد رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد و بین ارزیابی زعفرانکاران از نتایج تحقیقات اشتغال و مهاجرت اثر مثبت و غیر معنی داری وجود دارد.

خراسان رضوی، زعفران، عوامل اقتصادی و اجتماعی