زینب محمدی - دکتری آب و هواشناسی سینوپتیک، دانشگاه شهید بهشتی، مرکزسنجش از دور و GIS
حسن لشکری - دانشیار آب و هواشناسی سینوپتیک، دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده علوم زمین

در این تحقیق 16 خشکسالی فراگیر در دوره آماری 40ساله در سطح کشور شناسایی گردید که با استفاده از نقشه های فشار و توپوگرافی سایت هواشناسی مرکز ملی اقیانوس و جو امریکا و سایت NCEP/NCAR ترازهای دریا ،700،850 و500هکتوپاسکال و نقشه های جریان استخراج و شرایط سینوپتیکی حاکم در خشکسالیهای فراگیر شناسایی گردید . به دلیل حجم زیاد نقشه ها ،فقط نقشه 6 خشک سالی اول در تراز 700هکتوپاسکال و نقشه توپوگرافی میدان باد ماه های میانه هر فصل آمده است .ولی تحلیل ها ناظر بر کل نقشه ها و نتایج آنها است .نتایج بررسیها نشان داد که حرکت غرب سوی پرفشار جنب حاره ای عربستان در تمام خشک سالیهای فراگیر سبب شده است ؛اولا کم فشار سودان به عنوان یک سامانه موثر در بارشهای کشور فعال نشده و از چرخه بارشی کشور حذف شود .از طرفی به دلیل ممانعت از گسترش ناوه مدیترانه به عرض های پایین و جابجایی آن به عرضهای بالاتر سیکلون های مدیترانه نیز از کشور دور شده و سامانه بارشی دوم نیز بندرت وارد کشور شود .درنتیجه بارشهای زمستانه کشور به حداقل ممکن تنزل نماید .ثانیا با توجه به گسترش پشته قوی و عمیق در دوره گرم سال بر روی ایران که گاهی امتداد پشته تا شمال دریای مازندران نیز گسترش داشته است سبب جابجایی غیرمترقبه امواج غربی در طول تابستان به عرض های شمالی شده و ناپایداری محلی بهار و تابستان را در نوار شمالی کشور به حداقل میرساند و جریانات برگشتی حاصل از پشته در نیمه شرقی کشور بارش های تابستانه جنوب شرق ایران را نیز مانع میشود .

پرفشار جنب حاره ای عربستان ، خشکسالی فراگیر ، ایران ،تحلیل همدیدی