احد نژادابراهیمی - دانشیارمعماری، دانشکده ی معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی، تبریز، ایران
ماندانا صدیقی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری اسلامی، دانشکده ی معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی، تبریز، ایران

بازارها در ایران با سابقه ی کهن خود ، همواره در کنار جنبه های اقتصادی ، از نقش فعال اجتماعی ، فرهنگی - مذهبی و سیاسی نیز برخوردار بوده اند، در واقع بازار در سیر تکاملی خود با تاثیر پذیری از عوامل متعدد و در راستای پاسخگویی به نیاز های مکانی و زمانی از فرم و عملکردی ساده به ساختار فضایی گسترده و پیچیده بدل شده و خود منشا بروز رفتارها، اعمال و مناسبات اقتصادی ، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی شده است . به گونه ای که با ورود اسلام به این سرزمین ، بازار به یکی از شاخصه های اصلی شهر اسلامی بدل شده و نقش مهمی در حیات اجتماعی شهر های ایران ایفا نموده است. از این رو می توان بازار را به عنوان ساختاری فضایی که به واسطه ی حضور افراد و روابط اجتماعی شکل گرفته، تعریف نمود .چنین نگرشی به فضا که در آنمفهوم5افراد و گروه ها در مقام نیروها و سوژه ها به فضا موجودیت و معنا می بخشند، مفهوم فضای اجتماعی را تبیین می کند، که دراین پژوهش تلاش شده است ابتدا با کاربست نظریه ها و رویکردهای جامعه شناسی ، ابعاد این مفهوم شناسایی شده و در نهایت با انطباق ویژگی های آن با بازار تاریخی وجوه آن به عنوان فضایی اجتماعی بازشناسی می شود .

بازارتاریخی ، فضای اجتماعی ، بازار به مثابه فضای اجتماعی