امیرحسین نظری - دانشجوی دکتری حقوق عمومی دانشگاه آزاد اسلامی یزد
عبدالرضا برزگر - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی میبد

تعریف های متفاوتی از آزادی بیان وجود دارد، ولی تعریف کامل و جامعی که بتوان از آن ارایه کرد آزادی بیان یعنی آزادی در ابراز عقیده، نظر و فکر اعم از اجتماعی، سیاسی، فلسفی یا مذهبی تمام حقوقدانان به این مسیله واقف اند که آزادی بیان بایددر یک اصول معین و تعریف شده ارایه شود تا به حقوق دیگران آسیب وارد نکند. این مطلب در ماده 18 حقوق بین الملل مدنی و سیاسی و ماده 19 اعلامیه جهانی بیان شده است، مفاد اعلامیه جهانی حقوق بشر، درکمتر از20 سال بعد، در سال 1966، درمیثاق حقوق مدنی وسیاسی و میثاق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تکرار میشود که به اتفاق اعلامیه یادشده، منشور بین المللی حقوق بشر را تشکیل داده است. اما به رغم اینکه اکثر قریب به اتفاق بین المللی متضمن نکات فوق هستند، بعضی از اسناد بین المللی وبه ویژه اعلامیه قاهره در مورد حقوق بشر در اسلام، تعریف دقیقی از این حق ارایه نداده اند. با وجود این، به نظر نمیرسد این اعلامیه بتواند ناقض تعریف آزادی بیان در اسناد بین المللی وبه ویژه تعریف مذکور در میثاق حقوق مدنی وسیاسی باشد. درپایان باید متذکر شد که شناخت دقیق گسترده حق آزادی بیان مستلزم آن است که علاوه بر شناخت اجزاء تشکیل دهنده این حق، شرایط محدود کردن این حق وبه ویژه اهداف مجاز برای اعمال چنین محدودیتی را نیز بررسی کرد. با توجه به گستردگی بحث در این پژوهش به بررسی آزادی بیان از دیدگاه حقوق بشر پرداخته شده است.

حق، آزادی، بیان، آزادی بیان، حقوق بشر