معصومه اسداله شریفی - دانشجوی دکتری زبان شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تاکستان
فرزان سجودی - دکتری زبان شناسی، دانشیار دانشگاه هنر تهران
زهره صفوی زاده سهی - دکتری زبان شناسی، استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تاکستان

نگارنده در این پژوهش قصد داشته است تا با تلفیق نشانه شناسی لایه ای و تحلیل گفتمان انتقادی که نشانه شناسی انتقادی نامیده می شود و با استناد به نظریه فرکلاف به بررسی نشانه ها و کنشهای گفتاری فیلم جدایی نادر از سیمین به کارگردانی اصغر فرهادی بپردازد و شخصیت های فیلم را از لحاظ نشانه شناختی و کارگفتهای آن ها را بر مبنای کنش مستقیم و غیرمستقیم به لحاظ جنسیتی و طبقه اجتماعی ارزیابی نماید.هدف از این پژوهش ارایه نمونه ای از کاربرد برخی نظریه های نشانه شناسی و تحلیل گفتمان انتقادی در تحلیل فیلم و محک زدن این نظریه ها در مطالعات سینمایی و متقابلا کمک به حوزه های نقد و تحلیل سینما از نظریه های نشانه شناسی و زبان شناسی بوده است.نگارنده در این پژوهش از شخصیت های فیلم با استناد به رویکرد نشانه شناسی لایه ای مقایسه به عمل آورده و بهره گرفتن قدرت را با ساز و کارهای زبانی و نشانه ای غیر زبانی مورد بررسی قرار داده است و با اتخاذ رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف، 2 سکانس را انتخاب نموده و با تفکیک جملات به مقایسه آماری کارگفت ها پرداخته است تا به تایید یا رد فرضیه ها در ارتباط با تاثیر طبقه اجتماعی و جنسیت بر رفتارهای زبانی برسد.نتایج این پژوهش حاکی از آن است که قدرت از ساز و کارهای زبانی و نشانه ای غیر زبانی برای استقرار و بازتولید خود، طبقات اجتماعی بالاتر از کارگفت های مستقیم و زنان بیشتر از کارگفت های غیر مستقیم بهره می گیرند.

نشانه شناسی لایه ای، نشانه شناسی انتقادی، کارگفت، جدایی نادر از سیمین