محمدصادق نصراللهی - استادیار دانشکده معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات، دانشگاه امام صادق (ع)

از منظر علم ارتباطات، اینترنت رسانهای ممتاز و متمایز است. این تمایز و امتیاز تا بدانجاست که امروزه از این رسانه به عنوان یک فضای زیست تحت عنوان فضای مجازی یاد میشود. همین جایگاه سبب شده که حاکمیتهای کشورهای مختلف، فضای مجازی را هم به عنوان فرصت و هم به عنوان تهدید مورد توجه قرار دهند. یکی از سیاستها و اقدامات پیشگیرانه نسبت به تهدیدهای فضای مجازی، پالایش و فیلترینگ آن است؛ به طوری که کمتر کشوری است که مبادرت به پالایش فضای مجازی نکند. مسیله این مقاله آنست که بر اساس مطالعه سه تجربه پیشتاز حاکمیتی اما متفاوت ایالات متحده آمریکا، اتحادیه اروپا و چین در حوزه پالایش فضای مجازی، چه پیشنهادهای حاکمیتی ای میتوان برای جمهوری اسلامی ایران ارایه کرد مطالعات توصیفی-تحلیلی این مقاله نشان میدهد که ضمن مقایسه این سه مورد مطالعاتی، میتوان اقداماتی همچون: سرمایه گذاری و تمرکز اصلی روی کاربر نهایی، استفاده از راهکارهای اقتصادی، توجه خاص به نهادهای دولتی و عمومی، اولویتدهی به حذف به جای انسداد، توافق با شرکتهای خارجی، نظام ردهبندی محتوا، استفاده از ظرفیت همکاریهای بین المللی مورد توجه قرار داد و بر این اساس، در حوزه پالایش فضای مجازی برای جمهوری اسلامی ایران سیاستهای تمرکززدایی، سیاست کاربرگرایی، سیاست اولویت حذف بر سد، سیاست اولویت پایش بر پالایش را پیشنهاد داد.

مقررات گذاری، فیلترینگ، پالایش، فضای مجازی، اینترنت، فضای سایبر