ندا سرگلزایی
علیرضا طاهری - دانشیار دانشکده هنر و معماری دانشگاه سیستان و بلوچستان

تزیینات و معماری در بناهای آرامگاهی در دوره صفویه در ایران به اوج خود رسید، آرامگاه خواجه ربیع که از یاران و صحابه امیر ا لمومنین بود در مشهد مقدس به دستور شاه عباس ساخته شد از نظر معماری و تزیینات از زیبا ترین بناهای دوره صفوی در مشهد مقدس محسوب میشود. این آرامگاه، در وسط باغی ساخته شده که در حال حاضر مورد استفاده برای آرامستان است. این بنا قسمتی از هویت تاریخی و فرهنگی شهر مشهد را شکل می دهد و از دوره صفوی تاکنون به حیات و گسترش خود ادامه داده و یکی از شاخص های هنر و معماری مشهد محسوب میشود. شیوه معماری و تزیینات بنای خواجه ربیع از نظر معنا و مفهوم چگونه است در این مجموعه تزیینات مختلفی اعم از کاشی کاری، آجر کاری و نقاشی وجود دارد که با اضافه شدن آرامستان به این بنا شاید به گونه ای معنویت این بنا بیشتر شده است. بنای خواجه ربیع با مشخصات یاد شده و باتوجه به ظرفیت های فرهنگی و هنری می توان برای تحقق بخشیدن به استمرار هویت تاریخی، الگویی مناسب برای سایر آرامگاه ها باشد. این پژوهش می کوشد با روش توصیفی و تحلیلی به بررسی تزیینات و معماری بنا، و جایگاه و تعامل این آرامگاه با معماری و شهرسازی مشهد از دوره صفویه تا عصر حاضر بپردازد.

خواجه ربیع، مشهد، تزیینات، معماری