زهره علی اکبری - دانشجوی دکتری محیط زیست دانشگاه تربیت مدرس تهران ایران
احمد زارعی - عضو هییت علمی گروه مهندسی بهداشت محیط دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی گناباد ایران
زهرا اقالری - دانشجوی کارشنای ارشد مهندسی بهداشت محیط، کمیته تحقیقات دانشجویی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی گناباد ایران

زمینه و هدف: از آنجا که معدن زغال سنگ آلاینده هایی وارد آب، خاک و ها می کنند چنانچه به صورت علمی و جدی برای رفع آن چاره ای اندیشیده نشود با فاجعه عظیم آلودگی محیط و حتی به خطر افتادن سلامت انسان ها مواجه خواهیم بود. از سوی دیگر معمولا ارزیابی اثرات زیست محیطی یکی از راهکارهای مطلوب برای فایق آمدن بر چالش های زیست محیطی و دستیابی به توسعه پایدار زیست محیطی محسوب می شود، لذا حاضر با هدف ارزیابی اثرات زیست محیطی معدن زغال سنگ در شمال ایران به روش ماتریس لیوپولد انجام شد. مواد و روش کار: این مطالعه توصیفی در تابستان 1396 به منظور ارزیابی اثرات زیست محیطی معدن زغال سنگ گلیران در شمال کشور انجام پذیرفت. گردآوری اطلاعات پس از بازدیدهای میدانی، جمع آوری اطلاعات از طریق چک لیست و تحلیل داده ها از طریق ماتریس لیوپولد ایرانی انجام شد. یافته ها: تجزیه تحلیل اطلاعات معدن زغال سنگ از طریق ماتریس لیوپولد در چهار محیط مورد بررسی نشان داد که میانگین رده بندی کلی در تمام محیط ها 1/69- بود. معدن زغال سنگ گلیران از نظر اجتماعی اقتصادی اثر مثبت ناچیز و در محیط بیولوژیکی پیامدهای منفی شدید و مرب داشت بطوری که تعداد کل اثرات منفی در محیط بیولوژیکی با فراوانی 310 اثر بیشتر از سایر محیط ها و تعداد کل اثرات مثبت با فراوانی 162 اثر مروبط به محیط اجتماعی اقتصادی است عمده اثرات منفی زیست محیطی معدن زغال سنگ در بخش فیزیکی، آلودگی و فرسایش خاک، آلودگی هوا و عمده اثرات منفی در بخش بیولوژیکی تاثیر بر تراکم گونه های گیاهی و جانوری و کیفیت زیستگاه بود. نتیجه گیری: نتایج مطالعه حاضر نشان داده به طوری عملی حذف کامل اثرات و پیامدهای منفی معدن زغال سنگ امری غیر ممکن بود اما می توان از طریق اقدامات اصلاحی در قالب برنامه مدیریت زیست محیطی اثرات منفی بهره برداری از معدن زغال سنگ گلیران را بخصوص در محیط بیولوژیکی کاهش داد.

ارزیابی، محیط زیست، ماتریس لیوپولد، معدن زغال سنگ