محمود حافظیه - موسسه تحقیقات علوم شیلانی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران

گیاهان دریایی با قابلیت جذب بالای دی اکسید کربن می توانند سهم مهمی در جذب این گاز گلخانه ای موثر در تغییر اقلیم داشته، می توانند بر سایر فرآیندهای حاصل از تغییر اقلیم تاثیرگذار باشند. از طرف دیگر تغییرات اقلیم نیز بر روند رشد و تولید مثل این گیاهان اثر خواهد گذاشت که در این مقاله به بررسی رفتار دوطرفی گیاهان دریایی و تغییر اقلیم توجه شده است. به نظر می رسد گیاهان دریایی با دو پدیده سازش و تخفیف اثرات، قادر به پاسخ به این تغییرات اقلیمی می باشند. در ایران حدود 180 گونه انواع گیاهان دریایی شناسایی شده که پتانسیل عظیمی در مناطق ساحلی جنوب به منظور کشت و پرورش این گیاهان وجود دارد، به طوری که کشت برخی گونه ها از جمله Cystoseira indica, ilicifolium Sargassm, Ulvafasciata, Gracilaria corticata از طریق روش طناب کشی شناور در سواحل جزو و مدی دریای عمان منطقه تیس چابهار (Floating raft)، به ترتیب نسبت به کشت در ا ستخرهای خاکی (Earth poond)، منطقه زمین چابهار و روش خط ثابت کف (Fixed bottom line)، در منطقه ساحلی چابهار با برتری معنی دار آماری (P<0/05)، موفقیت نشان داد. به منظور تعیین میزان جذب کربن توسط گیاهان، ابتدا اختلاف وزن تر و خشک (48 ساعت در دمای 65 درجه سانتی گراد در داخل آون و 45-30 دقیقه کار دسیکاتور)، به دست آمده و درصد کربن آلی از روش احتراق خشک با جریان هوا در کوره الکتریکی (به مدت 3 ساعت در دمای 450 درجه سانتی گراد و سرد شدن در دسیکاتور)، اندازه گیری که کاهش وزن حاصل از احتراق، مقدار ماده آلی را نشان می دهد که معمولا 50 درصد آن به عنوان کربن در نظر گرفته می شود. در تجزیه و تحلیل آماری، با فرض نرمال بودن داده ها با استفاده از آزمون کولموگروف- اسمیرنوف، سپس به کمک متغیرهای اندازه گیری شده، معادلات رگرسیونی بر اساس حداقل مربعات برازش داده شد به دست آمد. کلیه محاطبات و تحلیل آمرای داده ها در محیط نرم افزارهای Exele و SPSS انجام شد. نتایج به دست آمده از میزان ذخیره کربن برگ به کل درخت تعمیم داده شد. نتایج آنالیز میزان جذب طبیعی دی اکسید کربن این گیاهان با روش مشخص گردید به ازای تولید یک کیلو زی توده و بسته به نوع گیاه دریایی، بین 520-480 میلی گرم کربن در ساعت می تواند جذب گیاه شود. از طرف دیگر گرمایش زمین و متعاقب آن گرم شدن لایه های آب دریاها یا اقیانوس ها نیز بر زیست موجودات دریایی از جمله گیاهان دریایی تاثیر منفی خواهد گذاشت، به طوری که دمای آب بیش از 40 درجه می تواند بشدت به گیاهان دریایی صدمه وارد نماید و تولید مثل را متوقف یا کند (67 درصد کاهش) نماید. به عنوان جمع بندی، با تولید این گیاهان دریایی می توان به کاهش یکی از گازهای گلخانه ای کمک نمود و به طریق ثانویه بر میزان تولید خود گیاهان نیز تاثیر افزایشی داشت.

تغییر اقلیم، گیاهان دریایی، دی اکسید کربن