امیر مهدوی - عضو هییت علمی دانشگاه بیرجند

کانی سازی نوع Redbed در پهنه مس رسوبی راور-طبس-عشق آباد درون توالی ضخیمی از ماسه سنگ و کنگلومرای سازند سرخ گره دو به سن ژوراسیک بالایی تشکیل شده است. حضور مقادیر زیادی سنگ های تبخیری سری مگو در زیر لایه های سرخ علاوه بر تامین شوری بالا و کمپلکس های کلریدی، باعث چرخش سیال اکسیدان در سازند سرخ گره دو و شسته شدن عناصر فلزی از آن می شود. کمپلکس های کلریدی حامل عناصر فلزی با رسیدن به افق های احیایی غنی از مواد آلی ناپایدار شده و بصورت عدسی های کانه دار عناصر فلزی خود را برجای می گذارند. با توجه به سیمان کربناته ماسه سنگ های سازند سرخ گره دو و به دلیل خنثی شدن سیال اسیدی، گسترش زون اکسیدان در کانسارهای این پهنه زیاد نیست. همچنین این زون ها دارای مجموعه مینرالی مالاکیت، کریزوکلا، آتاکامیت، تنوریت و نیوتاسیت می باشند. وجود سنگ میزبان تراوا و واکنش پذیر باعث مهاجرت نیوتوسایت و فاصله گرفتن آن از عدسی های کانه دار گردیده است. نیوتوسایت در این پهنه به صورت های رگچه ای، پوشاننده سطح شکستگی ها، انتشاری، لکه ای، خورشیدی و پنجه گربه ای مشاهده می شود. با توجه به گستردگی افق های احیایی و کوچک بودن عدسی های کانه دار استفاده از کانی های زون اکسیدان که تا فواصل دورتری از بخش های کانه دار گسترش دارند (مانند نیوتوسایت) می تواند راهنمای خوبی در اکتشاف کانسارهای مس رسوبی در پهنه راور-طبس-عشق آباد باشد.

نیوتوسایت، پهنه مس رسوبی راور-طبس-عشق آباد، زون اکسیدان، مهاجرت نیوتوسایت