کیومرث روشنگر - دانشیار, دانشکده مهندسی عمران, دانشگاه تبریز
رقیه قاسم پور - دانشجوی دکتری مهندسی و مدیریت منابع آب, دانشکده مهندسی عمران, دانشگاه تبریز
حسن ثانی - کارشناس ارشد سازه های هیدرولیکی, دناشکده مهندسی عمران, دانشگاه تبریز عضوباشگاه پژوهشگران جوان ونخبگان

سرریز جانبی سازه ایست که در دیواره کانال نصب شده و هرگاه سطح آب از سطح سرریز بالاتر رود، قسمتی ازجریان توسط سرریز جانبی به خارج از کانال انتقال مییابد. سرریزهای جانبی عمدتا در شبکه های آبیاری و زهکشی و سیستم های جمع آوری فاضلاب جهت تنظیم جریان به کار گرفته می شوند. در تحقیق کنونی جهت تخمین ضریب دبی در سرریزهای نیمه بیضوی از روش هوشمند سیستم استنتاجی تطبیقی عصبی– فازی ((ANFIS استفاده شده و عملکرد روش استفاده شده با چندین روابط نیمه تجربی مقایسه شده است. از سه معیار ارزیابی (R) ضریب همبستگی بین مقادیر مشاهداتی و محاسباتی، (DC) همبستگی خطی بین مقادیر پیش بینی شده و واقعی و (RMSE) ریشه میانگین مربعات خطاها جهت تعیین دقت مدلها استفاده شده است. نتایج حاصله نشان داد که روش هوشمند عصبی– فازی در تخمین پارامتر ضریب دبی در سرریزهای جانبی موفق بوده و نسبت به روابط نیمه تجربی موجود دقیقتر میباشد. همچنین ملاحظه گردید که مشخصات سرریز نیمه بیضوی در تخمین ضریب دبی موثر میباشد.

سرریز جانبی، کانال مستقیم، ANFIS، روابط نیمه تجربی