رهام محتشمی - عضو هیات علمی بخش تحقیقات علوم زراعی - باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کهگیلویه و بویراحمد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یاسوج، ایران

به منظور شناسایی ژنوتیپ هایی از برنج که مقاوم به سرما بوده و دارای عملکرد باشند، آزمایشی با تعداد4 لاین از لاینهای خزانه بین المللی برنج متحمل به سرما به همراه شاهد منطقه(چمپای محلی) در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار و در دو منطقه چیتاب و پاتاوه به مدت دو سال (1389-90) اجراء گردید. هدف از این بررسی تعیین لاینهای پرمحصول و پایدار جهت معرفی به شالیکاران بوده است. در طول دوران رشد و پس از برداشت بطور تصادفی از 10 بوته برای صفات مهم زراعی مانند تعداد پنجه، تاریخ ظهور خوشه، تاریخ گلدهی، تاریخ رسیدن، ارتفاع بوته، طول خوشه،وزن هزار دانه و عملکرد یادداشت برداری بعمل آمد. در هر سال عملکرد لاینهای مورد آزمایش در هر منطقه از طریق تجزیه واریانس ساده مورد آزمون قرار گرفت، و در پایان سال دوم بمنظور تعیین اثر متقابل ژنوتیپ در محیط تجزیه واریانس مرکب بعمل آمد و از طریق روش پیشنهادی ابرهارت و راسل(δi l(1966 ومعیارهای پایداری دیگری نظیر واریانس محیطی( ( S i2 ،آکووالانس ریک(Wi²(1962،واریانس پایداری شوکلاو(σi²(1972،ضریب تغییرات محیطی فرانسیس و کاننبرگ((1987 Cvi،ضریب رگرسیون ییتس وکاکران(bi(1938، و ضریب تبیین((R²i ، تجزیه واریانس پایداری بمنظور تعیین ارقام سازگار استفاده شد. نتایج حاصله حاکی از تنوع نسبتا زیادی بین لاینها و شاهد مورد بررسی از نظر عملکرد و دیگر صفات زراعی میباشد. تجزیه واریانس مرکب نشان میدهد که بین سالها تفاوت معنیداری در سطح 5 درصد وجود دارد. تجزیه پایداری ژنوتیپها بوسیله محاسبه معیارهای نمونهای نشان میدهد که بیشترین پایداری مربوط به ژنوتیپ های شماره 53و71 بوده است. بر اساس نتایج حاصله از تجزیه و مقایسه میانگین تیماره ادر طی دو سال، برتری عملکرد دانه مربوط به لاینهای شماره 53 و 71 با متوسط عملکرد 7/634 و 6/813 تن در هکتار بوده است.

برنج،پایداری عملکرد،اثر متقابل