مهدی سلیمانی مطلق - دکتری علوم و مهندسی آبخیزداری، بورسیه دانشگاه لرستان
مجتبی سلیمانی ساردو - عضو هیات علمی دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه جیرفت

برآورد دقیق و سریع تبخیر و تعرق واقعی یکی از مسایل مهمی است که در مدیریت منابع آب بسیار حایز اهمیت است. سنجش از دور و تصاویر MODIS ابزاری قدرتمند برای ارزیابی زمانی- مکانی این جزء بیلان می باشد. در پژوهش حاضر، مقادیر تبخیر و تعرق واقعی استان مرکزی (با فرض صفر بودن تبخیر مستقیم از سطح آب) با استفاده از الگوریتم MOD16-ET برآورد شد. نتایج نشان داد که میانگین تبخیر و تعرق واقعی (aET)، در ماه های تر (مارس،آوریل، می) نسبت به ماه های خشک سال (جولای، اگوست، سپتامبر)، تفاوت قابل ملاحظه ای داشته است. به طوری که مقدار متوسط آن طی سال های 2015 و 2016 بین 7 تا 21 میلیمتر برای ماه های مذبور، و کمتر از متوسط 5 میلیمتر برای ماه های خشک موردنظر می باشد، این تفاوت ناشی از وجود یا کمبود بارش و رطوبت در دسترس گیاه می باشد. وجود همبستگی بالای 90 درصد بین این متغیر و میزان بارش در ماه های خشک و تر بررسی شده در سال های 2015 و 2016 این موضوع را تایید می نماید. همچنین، بیشترین مقدار aET در ماه آوریل 2016 بوده که در قیاس با همین ماه در سال 2015 حدود 8 میلیمتر افزایش نشان می دهد که ناشی از افزایش حدود 3 برابری بارش می باشد. علاوه بر این، مقدار aET از لحاظ مکانی در غرب و جنوب غربی استان بدلیل وجود بارش مناسب، تراکم پوشش گیاهی و افزایش برگاب نسبت به سایر مناطق استان، بالاتر است. به طور کلی این الگوریتم می تواند جهت برآورد زمانی-مکانی تبخیر و تعرق و بهبود بیلان آب موثر واقع شود.

تبخیر و تعرق واقعی، الگوریتم MOD16-ET، تصاویر MODIS، سنجش از دور، استان مرکزی