فتحیه فتاحی زاده - استاد دانشگاه الزهرا (س)
مرضیه ذاکری - کارشناس ارشد علوم قرآن وحدیث دانشگاه الزهرا (س)
حسین بخشعلی سلطان (سلطانی) - دانشجوی کارشناسی ارشد علوم ارتباطات جمعی

قرآن کریم و اساسا هر متنی، محصول یک گفتمان است. تحلیل این گفتمان موید نقش آفرینی سه مولفهاصلی متن، مولف و مخاطب در خلق این گفتمان است؛ در عین اینکه تحلیل گفتمان از مولفه متن آغازمی شود، نیت مندی فرستنده (مولف) از شکل گیری این متن، اثرگذاری بر مخاطب (فهمنده مدار) در بالاترینسطح است. ازاین رو به موازات بهره گیری از زبان معیار در ارایه پیام های متن، از زبان خلاقانه استفاده می کندتا پیام را در سطحی مطلوب، برجسته ساخته و آن را با هدف رهنمون ساختن مخاطب به مشارکت در فهمو درک متن ساماندهی کند. پیام های به زبان معیار، سطح فهم تعبیر ی مخاطب را به سبب شناختدهی وتغییر نگرش در او و پیام ها در قالب زبان تمثیل، سطح فهم تاویلی او را با هدف تغییر در رفتارش نشانه رفتهاست. بهرغم غالبیت نقش زیبایی آفرینی متن قرآن (برجسته سازی) که مخاطب را به تکاپو وامیدارد تا بتواندبا متن ارتباط برقرار سازد، موانع شخصیتی، معرفتی و فرهنگی- اجتماعی، مانع از آن می شوند که مخاطب،فعالانه در امر دریافت پیام شرکت کند. ازاینرو در مواجهه، درک و حفظ پیام، گزینشی عمل می کند.

قرآن کریم، تحلیل گفتمان، متن، برجسته سازی، مخاطب، موانع اثرپذیری