آیدا امامیان - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران
جعفر طاهری - استادیار دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران

آرزوی تحقق جامعه ای ایده آل در تلفیق مفاهیم معنوی و مادی، صورت های بیانی مختلفی در قالب تفکرها و تمدن های مختلف داشته است. از افلاطون یونانی در کتاب جمهوری، تا عصر اوج درخشش تمدن اسلامی با مدینه فاضله فارابی و یوتوپیا تامس مور و بسیاری از اندیشمندان دیگر در دوران جدید، همگی کوشیده اند به توصیف آرمانی شهری ایده آل یا همان آرمانشهر مطلوبشان بپردازند. هدف این مقاله بررسی تاثیر آرای اندیشمندان اسلامی بر شکل گیری ساختار شهر و معماری قرون میانه اسلامی می باشد. در این مقاله شاخصه ها و شیون جامعه آرمانی از منظر متفکران اسلامی چون فارابی و اخوان الصفا بازخوانی شده و تاثیر این آرا در ساختارهای صنفی معماران و صنعتگران، شهر و معماری قرون میانه اسلامی بررسی می شود. روش این تحقیق به صورت توصیف و تحلیل با تکیه بر مطالعات کتابخانه ای می باشد. یافته های این تحقیق نشان می دهد که فارابی علاوه بر توجه ویژه بر سلسله مراتب افراد و نظام اصناف در مدینه فاضله، اشاراتی بر ساختار شهر و معماری جامعه آرمانی خود بر اساس نظام موجود در عالم و بدن انسان داشته است.

اخوان الصفا، شهر، فارابی، مدینه فاضله، معماری