لعبت زبردست - استادیار گروه برنامه ریزی، مدیریت و آموزش محیط زیست، دانشکده محیط زیست، پردیس فنی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

با آنکه شهرها مساحت اندکی از سطح زمین را به خود اختصاص داده اند، از جمله مهمترین علل ایجاد بحرانهای محیط زیستی درجهان معاصر محسوب میشوند. دلیل این امر، غالبیت عنصر انسانی و شرایط مصنوعی و به اصطلاح ایجاد ثبات و کنترل طبیعت است که در عین حال این مناطق را نسبت به بروز بحرانهای بزرگ پیش بینی نشده بسیار آسیب پذیر مینماید. به عبارت دیگر، با وجود افزایش رفاه و سطح زندگی، میزان تاب آوری در شهرهای جدید و مدرن بسیار تنزل کرده است. با توجه به افزایش قابل توجه جمعیت شهری در سالهای اخیر و مشکلات ناشی از خشکی روزافزون که کشور ایران با آن مواجه است، لازم است رویکردهای پایدار ملهم از خرد اکولوژیکی و تاب آوری ناشی از آن تا حد امکان در شهرسازی جدید بیشتر مورد توجه قرار داده شود. لذا در این مقاله، ضمن بررسی مفاهیم تاب آوری و خرد اکولوژیکی، به بررسی ویژگیهای معماری سنتی و بومی در نواحی خشک و بیابانی ایران از نظر شاخصه های مربوط به تاب آوری و خرد اکولوژیکی پرداخته شده و در نهایت سعی خواهد شد راهکارهایی اجرایی برای توسعه های شهری جدید در این نواحی ارایه گردد.

خرد اکولوژیکی، تاب آوری، سیستم های اجتماعی- اکولوژیکی، معماری سنتی ایرانی